Claes Oldenburg: hirurogeiko hamarkada

Atalak

Kalea eta Denda

Oldenburg-ek 1956an Chicagotik New Yorkera bizitzera joan zen. Lower East Siden, Manhattango auzo batean, instalatu zen; immigranteen eta langileen auzoa zen. Berehala hasi zen inguruko bizimodua behatzen, jendea eta kaleko giroa, eta ikusitakoa artelanak egiteko erabiltzen. 1960an Kalea (The Street) instalazioa egin zuen: objektu batzuk eskegi, bermatu, tolestu eta bata bestearen ondoan jarrita zituen, agertoki batean baleude bezala; lan horrek “hiriko pop” artea delakoaren oinarriak ezarri zituen. Lower East Sideko bizimodua irudikatzen zuten objektuok: autoak, bide-seinaleak, horma-irudi handi-handiak, oinezkoak eta abar. Arreta gabe moztutako edota eskuz zartatutako kartoi zaharrez egindakoak ziren, eta, ondorioz, ertz irregularrak, deformatuak, zituzten. Ikuslea objektuen artetik ibiltzen zela, itxuraz ausaz aukeratutako objektu horiek Lower East Sideko mundu kapitalista itxuratzen zuten —bertako txirotasuna, trafikoa, lana, moneta-ekonomia, isolamendua eta komunikaziorik eza—, ekintzen aldiberekotasuna hausten baitzen.

1960ko udan hiri handiko zarata, zikinkeria eta kaosa atzean utzi eta Oldenburg Provincetownera joan zen bizitzera (Massachusetts estatuan, New York estatutik iparraldera). Bertan egin zuen nazionaltasunaren nonahiko ikurra, AEBtako bandera (“barrak eta izarrak”), gai zuen lan-sorta: herri horretan zuen presentzia jaso zuen. Provincetowngo banderak (Provincetown Flags) saileko hasierako lanak eskuz egindako egurrezko muntaia sinpleak dira; formatu txikiko lan horietako askok posta-txartelak gogorarazten dituzte.

Urte horretako udazkenean New Yorkera itzuli zen, eta Denda (The Store) sailean lanean hasi. Orduan ez zuen bilatu kaleko kultura kontsumistaren gainbehera jasotzea; aitzitik, salgai koloretsuen mundura sartu zen, eta hainbat objektu sortu zituen. 1961ko abenduan, alokatutako Manhattango denda batean, objektuok saltzen hasi zen, salgai arruntak balira bezala. Denda sortako artelanak kontsumismoko eguneroko askotariko objektuak irudikatzen dituzte: jakiak, arropak, tresnak, etxetresnak eta etiketak, besteak beste. Elkarren artetik oso gertu zeuden, saltegi handietan pilatutako objektuen moduan, eta lehiatzen ziren ikuslearen arreta bereganatzeko. Dendako lanak, itxura bitxikoak eta kolore minekoak, denda eraldatu zuten: agertoki bihurtu zen, non, itxuraz, antzezlan batean bizira etorritako objektuak zeuden.