Martha Jungwirth

Iruzkinak

Titulurik gabea, Francisco de Goya, Sorginen hegaldia sailekoa, 2022

Bai estilo oparoagatik, bai lantzen dituzten gaiengatik, Jungwirthen hiru margolan hauek oso bestelakoak dira Australidelphia sailaren aldean. Honako hiru piezek, dela kolore-paletagatik, dela jorratutako motiboengatik, artearen historiako irudiak gogorarazten dituzte. Sorginen hegaldia saileko koadrook Francisco de Goya maisu espainiarrak XVIII. mende amaieran sortutako izenburu bereko pinturan dute jatorria.

Goyaren Sorginen hegaldiak hiru sorgin hegalari aurkezten ditu, kapela punta-zorrotz handiak soinean daramatzatela, minez lorrintzen ari den gizon biluzi bat irensten. Azpian ageri diren figurek entzungor egiten diote gertatzen ari denari. Koadroa Goyaren garaiko indarkeriaren eta sineskerien aurkako kritika zorrotza da, baita indarkeria hura aitortzeari edo zalantzan jartzeari uko egiten ziotenen gaitzespen zolia ere.

Goyaren lanak luzaz liluratu du Jungwirth. Alabaina, azken aldian inoiz baino argiago ikusten du maisuaren arteak baduela islarik gure garaiotan. Artistaren beraren hitzetan:

“(...) Goyak behin eta berriz marraztu zuen hondamendia bizi dugu”. 

Hemen, Jungwirthek Goyaren koadroa hartu du abiapuntu gisa, baina ikusmolde garaikidez interpretatu du. Sorginkeria —tradizioaren arabera emakumeei lotutako naturaz kontrako indar gaiztoa omen dena— sakon errotutako ideia baten sinboloa da; emakumeen ahalduntzea gizonentzako mehatxua dela dioen ideiarena, alegia. Lan honetan, formak erdibidean daude figurazioaren eta abstrakzioaren artean: badirudi du txano punta-zorrotzak iradokitzen direla, eta kolore biziek Goyaren koadroko tonuak gogorarazten dituzte, azken horiek itzalixeagoak badira ere.

Sail honi buruz, hauxe adierazi du Jungwirthek:

“Zerk lortu du nigan bizirik irautea eta oraindik ere artega sentiaraztea? Francisco de Goyak; izan ere, haren gaiak ezin hobeto egokitzen dira egun bizi ditugun garaietara”.