Calder. Grabitatea eta grazia

Iruzkinak

Belarri handia, 1943

Eskultura itzel hau stabile deritzenetakoa da, 1943koa. Beltzez margotutako altzairuzko xaflaz dago eginda, eta, atzera begira, Belarri handia izenburua jarri zioten. Duen ilargierdi forma irregularrak, zenbait alderditan, belarri baten forma gogorarazten digu, baina piezaren ardura nagusia formen arteko harremana da. Calder-ek hau esan zuen:

“... formetan ebakitako eta elkarri angeluetan muntaturiko metalezko xafla bat edo gehiago erabiltzen dudanean, sentitzen dut badela forma solido bat, beharbada ahurra, beharbada konbexua, horien arteko angelu diedrikoak betetzen dituena. Ez daukat ideia zehatzik ea nolakoa izango litzatekeen hori, sentitu besterik ez dut egiten, eta batek benetan ikusten dituen formez arduratzen naiz”.

Zakarki ebakitako altzairuzko xafla astunak elkarri torlojuz lotuak daude. Agerian dauden torloju lodi horiek ederki erakusten dute Calderrek uko egiten ziola eraikitzeko baliabideak ezkutatzeari. Halako lanak muntatzeko jarraibideak ematen zituenean, behin eta berriz adierazi zuen, idatziz, torlojuak erabil zitezela, eta ez errematxeak, adibidez. Calder eszeptikoa zen gehiegiko diseinua duten edonolako objektuei buruz; esaterako, ez zuen gogoko arropa formalak eramatea, eta nahiago zuen armadako jeepen eta kamioien diseinua auto distiratsu eta dotoreena baino. Calderrek txatarreko metal ugarirekin lan egin zuen, batez ere gerra garaiko urte haietan, eta horrek nolakotasun “gordina” eman zion bere lanari. Baina akabera teknikoa saihestea nahita egiten du Calderrek, eta haren lanaren alderdi garrantzitsua da. Xehetasun horri erreparatzen badiozu, hemen ikusgai diren lanik gehienetan nabarituko duzu hori, baita segailenetan eta delikatuenetan ere.