Azteken Inperioa

Atalak

Unibertsoari buruzko ikuspegi sakratua

Herri mesoamerikarrek unibertso sakratuari buruzko ikuspegi kolektibo bera izan zuten. Herri haien ustez, unibertso hura quetzalcóatl-ek eta tezcatlipoca-k sortua zen, zeruko mailarik garaienean zegoen omeyocán-en bizi ziren jainko-jainkosen, ometecuhtli-ren eta omecihuatl-en semeek. Haiek, jainkoen aginduei jarraituz, cipactli-ren gorputza hartu zuten, hots, ur unibertsaletan barrena ibiltzen zen antzinako piztia arantzatsu batena, eta bi zatitan banatu zuten. Batekin antzinako jainkoen bizitoki zen zeruko planoa sortu zuten eta bestearekin lurra eta inframundua. Unibertsoari buruzko ikuspegi bertikal horretan, gizakiak, animaliak eta landareak tlatícpac izeneko erdialdeko eskualdean bizi ziren. Mitoen arabera, cipactli-ren ileekin, begiekin, ahoarekin eta gorputzaren zati batekin mendiak, haitzuloak, soroak, ibaiak eta iturburuak eratu ziren. Tlatícpac-en gainetik zeruko hamahiru plano zeuden, omeyocán-en, jainko-jainkosa sortzaileen bizilekuan amaitzen zirenak; lurrazalaren azpian, bederatzi plano zeuden etapa modura antolatuta, eta hildakoen arimen ibilbidea eratzen zuten. Bederatzi plano haiek inframundua osatzen zuten, mictlán-en amaitzen zena, mictlantecuhtli eta mictlancihuatl jaun ziren hildakoen erreinuan. Unibertsoaren ikuspegi horizontala lau angeluko espazio batean proiektatzen zen, eta erdialdean batzen ziren puntu kardinalei zegozkien lau norabidek osatzen zuten espazio hura. Erdialdean, azteken tenplu nagusia kokatzen zen, hain zuzen ere axis mundi-a sortzen zen tokia, errituen bidez gizakia jainkoen indarrekin elkartzen zen atari sakratua. Herri prehispanikoen iruditara, zeruaren eta lurraren euskarri lau landare edo zuhaitz sakratu ziren bezala, aztekentzat gerrariz jantzitako bost atlantek betetzen zuten egiteko hura, greziako mitologiako atlas-en egitekoa gogoraraziz.