Chagall. Urte erabakigarriak, 1911−1919
Magoa (Ytzhak Leibusch Peretz-en ipuinerako marrazkia, yiddishez argitaratua Vilniusen, Kletzkin, 1917) [Le Prestidigitateur (Illustration pour le conte de Ytzhak Leibusch Peretz publié en yiddish à Vilnius, chez Kletzkin, en 1917)], 1915
Marrubiak edo Bella eta Ida mahaian (Les fraises ou Bella et Ida à table), 1916
Iruzkinak
Erlojua (La Pendule), 1914
- Izenburua:
- Erlojua (La Pendule), 1914
- Erakusketa:
- Chagall. Urte erabakigarriak, 1911−1919
- Gaiak:
- Denbora | Espiritualtasuna
- Artelan motak:
- Pintura
Vitebsk bezalako hirietan, erlojuek antolatzen zuten bizimodua: oinarrizko osagaiak ziren, eta ipuin judu batzuetan, izaki bizidun bihurtzera ere iristen ziren. Chagallentzat, erlojua objektu “mistikoa” zen. Margolaritzaren alorrean irudikatzen denean, haren betekizun praktikotik harantz joan izan ohi da: denboraren iragateari buruzko gogoeta egiteko aukera ematen du, ikuspegi filosofiko batetik.
Lan honetan [Erlojua, 1914] ageri den erloju handiak sinbolo izaera ere hartzen du, bere eginkizunagatik ez ezik, daukan kutxa itxuragatik ere, iradoki lezakeelako etxeko erloju zaharraren irudia.
Horma erloju bat da, zurezko kutxa batean txertatua, kutsu barroko argiekin, esaterako, zutabe salomonikoen antzeko bi zurezko pieza landuen artean dagoen pendulu handia. Erloju honetan, guztiak iraganeko denbora galdu eta oso urrun bati buruz hitz egiten du. Baina, gainera, penduluaren norabideak gure begirada leihoaren ondoan dagoen gizon txikiarengana bideratzen du.
Erlojuaren eta leihoaren formen kontrajartzeak ezegonkortasun handia eragiten dio konposizioari. Eta objektuen kokapenak eta proportzioak erronka egiten digute, desoreka horrekin, Chagallek berriz ere muzin egiten baitie mundu fisikoaren legeei.
Nor da leihotik begira dagoen gizona? Zergatik ematen du berehala zapalduko duela denborak? Zerumugaren bila dabil? Ametsen baten zain dago?
Lanak galdera ugari iradokitzen ditu, eta gonbidatzen gaitu, koadroaren mugan dagoen leihotik ihes egitera. Chagallen ekoizpenak, izan ere, gure eguneroko gauzak bezalako irudi hurbilez hornitua izanik, iradokitzeko gaitasun handia dauka.
Artistaren begirada poetikoa behin eta berriro agertzen da:
“Beti iruditu izan zait tentagarriagoa alderdi ezkutua, formaren eta espirituaren alderdi ilogikoa dei genezakeena; hura gabe, nire irudiz, kanpoko egia ez baita osoa”.