Chagall. Urte erabakigarriak, 1911−1919

Iruzkinak

Marrubiak edo Bella eta Ida mahaian (Les fraises ou Bella et Ida à table), 1916

Marc Chagallen eta Bella Rosenfelden arteko ezkontza ospatu eta urtebetera, 1916ko maiatzean, sortu zen haien alaba Ida, “Idotchka”, aitak deitzen zion eran. Uda hartan familia euren “dacha”ra joan ziren, udako etxera, Zaolshe herrian, Vitebsk-etik hurbil. Horrela, San Petersburgon zegoen janari-eskasiatik ihes egiten zuten, eta espazio gehiago bilatzen zuten Chagallek lan egin ahal izan zezan. Une hartan, papera edo kartoia erabiltzen zuen artistak, mihise aski ez zuelako.

Aldi honetan, Chagallek ez zuen inoiz bere burua sartu margotzen zituen familia-eszenetan, eta 1917ra arte ez ziren hirurak agertu lan batean.

Etxeko eszena honetan [Marrubiak edo Bella eta Ida mahaian, 1916], kolorea da nagusi. Marrubien arrosa biziak eta Bellaren alkandoraren tonuak kontrastea egiten dute mahai-gainekoaren eta plateren zuriarekin. Laranja tonuak bizi-bizi ageri dira soingainekoaren hondo ilunaren gainean. Neskatoaren aurrean dagoen erretiluan, dama-joko taula eratzen dute urdinaren eta morearen arteko xehetasun leunek, pertsonaien atzealdean era zabalagoan hedatzen diren tonuen antza dutenek.

Kolore leherketa da lana, leuntasunez eta zehaztasunez eratzen dena emozio bat sortzeko, erritmoez ongi neurtutako doinu baten eran. Ikuspegi altua aukeratzen du artistak, ia zenitala; objektuak natura hila balitz bezala kokatzen ditu, eta pertsonaiak nahi duen ordenean, konposizio harmoniatsu eta uste gabekoa lortzeko, haren ibilbidean funtsezkoak izan ziren urte horien aurretik inoiz irudikatuko ez lukeen bezalakoa. Artistak berak esaten zuenez:

 “Nolabait ere, nire margolanak objektuz eta figurez betetzen saiatzen naiz, eta formen antzera tratatzen ditut (…), musika tonuek bezala hots egiten duten formen antzera (…), forma grinatsuak dira, eta haien funtzioa da dimentsio berri bat zabaltzea, ez kubistek euren geometriarekin, ez inpresionistek euren orbanekin, lortu ez dutena”.

Lan honetan, artistaren kezka nagusia formari dagokio, narrazioari baino. Gaiak ez du beste margolan batzuetako garrantzirik. Badirudi ez duela jarraitzen Chagallen ohiko joera, ideia konplexuak osagai soil independenteez lotuz adieraztekoa.

Aitzitik ere, hemen eguneroko eszena bat irudikatzen da, ia idilikoa ematen duena, baina San Petersburgon pixka bat lehenago bizi izandako egoera zailarekin kontrastea egiten duena: Bella andrea eta Ida alaba jasotzen ditu, gauza txikien edertasun soilarekin. Etxe barne horretan, emozio bat ere adieraztea lortzen du artistak: bere maiteekiko sentitzen zuen debozio bizia. Ez da bakarrik andrearekiko maitasuna, alabarekikoa ere halaxe zen. Harreman estua eta sakona izan zuen Chagallek beti Ida alabarekin, bizi osoan zehar luzatuko zena.