Yayoi Kusama: 1945tik gaurdaino

Iruzkinak

Nire betiereko arima saila

1980ko hamarkadaren amaieran aldaketa nabarmena gertatu zen, bai Yayoi Kusamaren obra artistikoan, bai haren nortasunean. Prestutasunez egiten zuen lan Tokioko estudioan, eta 59 urte bazituen ere, haren ibilbide profesionala orduantxe hasi zen abiada hartzen, aurreko hamarkadarekin alderatuta ugaritu egin baitzitzaizkion erakusketak antolatzeko aukerak. Bere literatura-lan abangoardistek kritika bikainak lortu ondotik, artearen sendatzeko indarra eta bizitzaren gorazarrea bihurtu zituen Kusamak bere azken lanen ardatz. Orain, sufrimendua eraldatzeko bide gisa ikusten du bere sormen-lana, berarentzat zein besteentzat onuragarria den zerbait bezala. Hauxe adierazi zuen 1999an: “Gizadi osoa sendatzeko sortzen dut artea”.

Areto honetan, ikusgai daude, besteak beste, Atseden-itxitura, Zeruan hegan zebiltzan arimak eta Bion artean maitasuna jaio zenean izeneko lanak, guztiak ere 2009 eta 2021 artean margotutako Nire betiereko arima sailekoak. Sail horrek 900 pieza baino gehiago biltzen ditu, eta haietan, Kusamak ikonografia sinbolikoa eta bere idazkiak uztartzen ditu koadro bakoitzaren izenburuen bidez.

Obra horiek ikustean, Infinitu-sareak gogorarazten dituzten patroiak aurkituko dituzu. Erreparatu ameba moduko formei; eraldaketa-prozesuan daudela ematen du. Margolanetako batzuetan forma, aurpegi eta irudiak ageri dira itxuraz pozarren flotatzen jatorrizko salda moduko batean, konposizioen erdigunetik ateratzen diren forma zelularrak dituztela. Formatu karratuko oihalen erabilera errepikakorra mantra espiritual moduko bat da berez, pozaren eta munduko bakearen adierazpen magiko moduko bat.

Areto honetako lanei erreparatzen badiezu, aldaketa sotil batzuk ikusiko dituzu Kusamaren estiloan eta teknikan, baita hain sotilak ez diren beste batzuk ere. Harrigarriena zera da, artistaren konektibitate- eta sendatze-egarri aseezina. Urteen joanean landutako arte-mugimendu berritzaileek eta motibo eta keinu errepikakorrek itxuratu dute Kusamaren ekoizpena. Eta prozesu horrek aparteko “gorputz-memoria” eragin dio artistari.

Inspiragarria da pentsatzea Kusamak, 90 urte baino gehiago izan arren, indar dinamikoa izaten jarraitzen duela artegintzan, bizitzaren penak eta pozak onartzen dituzten lanak eginez. Eta, are garrantzitsuagoa dena, jendea inspiratzen jarraitzen duela batasun- eta sendatze-mezuen bidez, gero eta zatikatuago dagoen mundu honetan.