Frank Gehry, arkitektoa

Iruzkinak

Nationale-Nederlanden eraikina, Praga, Errepublika txekiarra, 1992–6

Gehry eta Vladimir Milunic bere lankide txekiarra elkartzearen emaitzaz sortutako Pragako Nationale‑Nederlanden eraikinak bulegoak eta lokal komertzialak barne hartzen ditu bere hormen artean. Vltava edo Moldau ibaiertzean dago kokatua, zubi handiaren ondoan, eta bere egitura jostalaria “Eraikin dantzaria” edo “Fred eta Ginger” izenez bataiatu dute, Fred Astaire eta Ginger Rogers dantza-bikotearen omenez.

Izkinan dagoen dorre sendoa “Fred” da. Euskarri bisual gisa balio du bandera baten antzera bertatik zabaltzen den bulego-bloke laukizuzen baterako. Pragan eraikin zahar ugari daudenez teilatuetan elementu politez eta bitxiez apainduak dituztenak, Gehryk gurutzatutako altzairuzko xaflez osatutako kapela bat jarri zion Fred-i buruan, arkitektoaren bulegoan “Medusa” izena eman ziotena, buruan ilearen ordez sugeak ateratzen zaizkion Greziako kreatura mitikoa gogorarazten zielako. Fred-en dantzakideak, “Ginger” hilduak eta estilizatuak, zorabiatzen ari dela ematen du. Daraman beirazko gona luzeak argi natural ugari sartzen uzten du barrualdean dituen hitzaldi-aretoetan. Gehryk aurre egin behar izan zion erronka handiena bezeroak jarritako baldintza bat izan zen, hain zuzen ere eraikina zazpi oinekoa izatea eta alboan dagoen hemeretzigarren mendeko bost oineko eraikinaren altuera ez gainditzea. Egoera horren aurrean, Gehryk bi altuera gehigarri trinkotzea eta bertako fatxadaren eta alboko eraikinaren fatxadaren arteko harmonia mantentzea erabaki zuen.

Soluzioa ilusio optiko sotil bat da. Lerro uhindunak grabatu zituen bloke laukizuzenaren kanpoalde luzituan eta izkinako dorrean. Gero, leihoak konposizio mailakatu dibertigarri batean kokatu zituen, bata lurzoruaren mailan eta bestea ia sabaian. Horrek disimulatu egiten baitu eraikin honek alboan dagoen eraikinak baino bi oin gehiago izatea. Era berean, leihoetako bakoitza fatxadatik irteten da galeria bateko paretatan esekiak dauden koadroen antzera.

Nationale-Nederlanden eraikina arkitekto kanadarraren forma solteen marrazkietatik jaio zen. Ondoren, azterlan analitikoak burutu zituzten eta beranduago digitalizatuko zituzten maketak eraiki zituzten. CATIA programa informatikoaz baliatuz, hasieran hegazkinak diseinatzeko sortua eta gerora diseinu arkitektonikora egokitua, Gehryk eta bere taldeak esperimentuak egin zituzten formekin eta dimentsioekin. Azkenik, artxibo informatikoak kontratistei bidali zitzaizkien zuzenean, eta haiek materialak mozteko, konformatzeko bai eta erabateko doitasunez muntatzeko ere erabili zituzten, horrela kalkulu- edo giza akats garestiak sor ez zitezen.

Baina honako hau bezalako proiektu batek hainbeste aldaketa izan ondoren ere, bezeroek eta kontratistek beren iritzia adierazi ondoren ere, Gehryren eraikinak, behin bukatu ondoren, dagokien hasierako zirriborroaren antzekoak izan ohi dira sarritan.