Frank Gehry, arkitektoa

Iruzkinak

Lewis etxea, Lyndhurst, Ohio, 1989–95

Lewis etxe bikain honek erabat desberdinak diren bi etapa hartzen ditu Frank Gehry-ren ibilbide sortzailean. Proiektua diseinu-teknika konbentzionalak erabiliz 1989an hasi arren, ia 2.000 m² dituen etxe ikaragarri honek zeregin epiko baten garrantzia hartu zuen. Izan ere, 1995erako, maketa bat marrazki akotatuetan oinarrituta sortzeko ohiko metodoa aplikatu beharrean, bere azken maketa neurri handi batean ordenadorez ebakitako paper-geruza konplexuekin eta erretxinekin landu zuten.

Gehryren asmoa etxe zahar bat birmoldatzea besterik ez zen bere jabeak egitura ezabatzea eta zerotik hasita berri bat eraikitzea erabaki zuenean. Urteak igaro ahala, bezeroa eta bere semea proiektuaren hedadura handitzen joan ziren behin baino gehiagotan, enplegatuentzako guneak, arte-galeria bat, segurtasun-sistema bitxi bat eta hainbat eta hainbat gela gehituz.

Artisten lankidetzari garrantzi handia ematen dionez, Gehryk Philip Johnson arkitektoa gonbidatu zuen ostatu-etxe bat diseinatu zezan. Gainera hainbat artistari elementu batzuen diseinua egiteko eskaria egin zien, horien artean Richard Serra-ri, Larry Bell-i, Maggie Keswick Jencks-i, Claes Oldenburg-i, Coosje van Bruggen-i eta Frank Stella-ri. Etxebizitzaren hamaika bertsio desberdin sortu zituzten, gero eta kutsu eskultoriko handiagoa hartuko zutenak arkitektoak diseinuaren prozesuari sistema informatikoak gehitu ahala.

Denborak aurrera egin ahala hasieran etxe bat zena eraikinen multzo deskontrolatu bilakatu zen. Baina plangintzan ia hamar urte eman ondoren, bezeroak ez zela eraikiko erabaki zuen.

Frank Gehry:

Jolastu nahi zuen bezero bat zen, mugak hautsi eta kolaborazioak ikusi nahi zituena. Inoiz ez nuen pentsatu benetan etxe bat eraiki nahi zuenik, bera ez baitzen horrela bizi. Gizon honek oso aberatsa izan arren oso bizimodu xumea du, baina zoratua zegoen gure prozesuarekin. Neuk eteteko besterik ez nion eskatzen. Hala eta guztiz ere, orain denbora-tarte luzea igaro denetik, bezero honek egin zuena ikerlan‑programa bat babestea izan zela konturatzen zara, hain zuzen ere materialak, prozesuak eta abar nire bulegoan ikertzeko. Beharbada ikerketa horrek ez zuen inoiz fruiturik emango inkubazio-aldi hori gabe, asoziazio librearen aldeko aurretiko halako jarrera hori gabe.