Frank Gehry, arkitektoa

Iruzkinak

Condé Nast kafetegia, New York, 1997–2000

Laurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdera, Condé Nast aldizkarien argitaletxeak New Yorkeko Times Square-n hasi zuen bere egoitza berriaren eraikuntza, eraikinaren diseinua Fox & Fowle etxearena izanik. Hamarkadetan zehar, enpresa honetako enplegatuak Manhattan-en sakabanatuak zeuden eraikin desberdinetan aritu ziren lanean, eta leku berean lanean hasi zirenean elkar ezagutzeko premia sentitu zuten. Argitaletxearen lehendakariak, Sir Newhouse-k, 260 plaza izango zituen kafetegi berri bat sortzeko eskatu zion Frank Gehry-ri, enpresako langile guztiak eta euren gonbidatuak bertan elkartu ahal izateko.

Eskari horren emaitza espazio laukizuzen bat da, irekia eta, aldi berean, intimoa eta pertsonala. Erdigunean goratua dagoen plataforma bat du, beira ijeztuko panel uhindunez inguratua. Erdiko plataformaren inguruan "erreserbatu" desberdinak kokatu dira aretoaren perimetro osoan zehar.

Batere ohikoa ez den beira-mota hau sortzeko oso prozesu esperimentala erabili zuten. Lehenik, forma bakoitza eskuz eraiki zen paper lodiaren lodiera duen xafla akriliko batetik abiatuta. Gero, eskanerrak erabili ziren formak digitalizatzeko, eta datuak CATIA programa informatikoan sartu ziren hiru dimentsioko eredu bat sortzeko. Hortik aurrera, forma bakoitza positiboko zeramikaz erreproduzitu zen, ondoren zeramikazko forma bakoitzaren gainean erretxina-geruza bat ezarri zen, beira lauzko bi geruzaren artean tartekatua eta, azkenik, berotu egin zen. Beira biguntzean, zeramika-moldearen forma hartzen zuen.

Gehryk urdin-koloreko titaniozko panel zulatuekin estali zuen kafetegiaren perimetroa, azpian isolamendu akustikoa izanik. Titanioa aukeratzearen arrazoia hauxe izan zen: zeruaren elementu bat espazioan barneratzea. Kanpoko atondoa leundutako altzairu herdoilgaitzezko panelez estalia dago, eta itxuraldatzen gaituzten ferietako ispilu horien antzeko irudiak sortzen dituzte. Angelu jakin batetik begiratuta geure buruaren oso irudi estilizatuak ikus ditzakegu, Condé Nast-eko enplegatu askoren gozamenerako, zalantzarik gabe.

Zenbaitengan harridura eragin zuen Gehryk hain proiektu xumea onartu izateak.

Proiektuak aukeratzen baditut proposatzen dizkidatenak atsegin ditudalako izan ohi da. Niretzat hori da garrantzitsuena. 185 m² inguru dituen elkargune bat eraikitzen ari naiz Dundee-n, Eskozian, minbizia duten gaixoentzat. Horrez gain eraikin txiki-txiki bat egin nuen Hanover-eko autobus-konpainiarentzat. Eta Biloxi-n, Mississipin, museo-multzo txiki bat eraikitzen ari gara une honetan. Proiektu handi batzuk onartzen ez baditut jendearekin gustura ez nagoelako izaten da. Ez naiz pertsona horiek kritikatzen ari, haiekin moldatzen ez zarela konturatzen zara, besterik gabe. Ez zarela moldatuko ikusten baduzu, hobe da ez parte hartzea, mundu guztia sesiotan hasi aurretik.