Oteiza: Mitoa eta modernotasuna

Iruzkinak

Argi-kondentsadoreak eta alabastroak [2A Aretoa – Hiperboloidea, argi-kondentsadoreak]

Oteizari espazioak sortzen dion kezka hori masa energia bihurtu nahi izatearen emaitza da, eta horretarako argia ere erabil daiteke.

Oteizak, batetik, argi-kondentsadoreak deitu zion horretan oinarrituta erabiltzen du eta, bestetik, argiarekiko erantzun espezifikoa duten materialak erabiliz, alabastroa, adibidez, zeharrargia delako.

Oteizaren argi-kondentsadoreak eskulturaren masan egindako zuloak dira, osoak edo osatu gabeak izan daitezkeenak, norabide eta inklinazio desberdinetan eginak. Beraz, eskultura zulo txikiez markatua geratzen da eta, piezari argia ematen dionean, zulo horiek argi-intentsitate desberdinak hartzen dituzte.

Orain, ikus ditzagun argi-kondentsadoreak erabiltzeko modu desberdinak erdiguneko oinarri handi honetan.

Boccioni-ri omenaldian, Oteizak irudi-botila baten imajina hartu du oinarritzat, artista futurista italiarraren Botila baten garapena espazioan obraren oroigarri gisa. Eskultoreak, harrizko bloke batetik abiatuta, arintzea eta modulatzea lortzen du bere masari zulo desberdinak eginez eta, hala, material bizigabe eta astunari bizitasuna eta arintasuna emanez. Lurra eta ilargia lehenengo hurbilketa horiek guztiak laburbiltzen dituen pieza da. Batetik, bere elementuak hiperboloideak dira, Ale hirukoitz eta arina obran bezala. Gainera, bere masa argi-kondentsadoreez zulatua dago. Baina eskultura bereizitako bi elementuz osatua dago batik bat. Bi elementu horiek baliteke ñabardura figuratiboak izatea, eta figuretako batek lurra eta besteak ilargia irudikatzen dutela pentsaraztea. Ez da horrela, ordea. Lurraren eta ilargiaren ideia bi elementuen tartean dagoen espazioan topatuko dugu, dagozkien esferak, faseak eta errotazioak antzeman ahal izango ditugun espazioan. Oteizak “tarte” hitzarekin lotutako ideia lantzen du, gauzen artean dagoen espazioa, alegia, gauzek duten garrantzia bera emanez. Eta, izan ere, tartea bere esperimentazioaren konstanteetako bat izango da une horretatik aurrera.

Ondoko bitrinan bi alabastro eta harri beltz bat ikus ditzakegu, materialak argiaren aurrean dituen erantzun desberdinak erakusten dizkigutenak. P. Klee-ri omenaldia ez da artista suitzar ezagunari egindako omenaldi zuzena, bere katu maiteei egindakoa baizik: Bimbori, Beltzari eta Eskimalari. Katu itxura duen alabastro honetan Oteizak masa batean barne hartzen du Paul Kleeren errepertorio anitza: botanika, abereak, antzerkia, geometria, musika..., eta masa horri argiak ematen dionean pintoreak barruan duen energia iradokitzen du.