Surrealismoaren gauzak
Jaka afrodisiakoa, Salvador Dalí
Larreko eskorga, 1936, Óscar Domínguez
Iruzkinak
Gardeniaren mamua, Marcel Jean
- Izenburua:
- Gardeniaren mamua, Marcel Jean
- Erakusketa:
- Surrealismoaren gauzak
- Gaiak:
- Sorkuntza artistikoa | Kolorea | Materiala | Erakusketak | Paris
- Mugimendu artistikoak:
- Surrealismoa
- Artelan motak:
- Eskultura | Ready-made
- Aipatutako artistak:
- Dalí, Salvador | Duchamp, Marcel | Jean, Marcel | Oppenheim, Meret
Gardeniaren mamua da hau, surrealistek “erantsitako objektu” deitzen zuten horietako bat: gauza desberdinak eta sarritan inkongruenteak pilatzetik sortutakoak ziren, jatorrizko testuingurutik aterata eta konbinazio berri eta bitxietan elkartuta. Haien iritziz objektu horiek bizitza modernoaren konplexutasunak eta kontraesanak adierazten zituzten.
Mamua igeltsuzko buru bat da, begien ordez kremailerak eta lepoko bezala zeluloide zinta zati bat dituena. Marcel Jean-ek egin zuen XVIII. mendeko eskultura baten moldea oinarritzat hartuta; eskultura Luis XV.aren maitale izandako Madame du Barry ederrarena zen. Beltz koloreko artile-hautsez estali zuen burua eta belus gorriz estalitako zurezko oinarri baten gainean jarri zuen. Kremailerak zabaldu eta itxi egin zitezkeen, aurpegiari espresio desberdinak emateko; erdi zabalik zeudenean, miniaturazko bi argazki agertzen ziren, izar bat eta aurpegi bat.
1936an Parisko Galerie Ratton-en izandako Exposition Surréaliste d’Objets erakusketarako egin zuen buru hau Jeanek. Erakusketa gogoangarria izan zen hura, batera ikusi ahal izan baitziren oso ezagun bilakatuko ziren objektu surrealista batzuk: Dalí-ren Jaka afrodisiakoa, adibidez, eta Meret Oppenheim-en ilez estalitako katilua eta platertxoa. Marcel Duchamp-ek bere aurreneko “ready-made”-a aurkeztu zuen bertan: botila-altzari bat zen, artistaren sinadura zeramana, eta, artistak hala zioelako, objektu arrunt bat artelan bihur zitekeela aditzera ematen zuena.
Nabarmentzekoa da lan honen misteriozko izena —Gardeniaren mamua— oso modu surrealistan eta aproposean gainera sortu zela. Jatorriz Gardeniaren sekretua izena zuen, bigarren eskuko azoka batean film-bobina bat aurkitu ondoren asmatua. Baina erakusketaren katalogoan inprenta-akats bat egin zuten: “secret” (sekretu) hitza “spectre” (mamua) bilakatu zen. Horrek zoriaren elementua gehitu zuen, surrealistek gehien miresten zuten alderdietako bat. Ondorioz, izen enigmatikoago hau mantentzea erabaki zuen Jeanek.