Pertzepzio aldakorrak: Guggenheim Museoaren Panza Bilduma
Hamish Fulton
Jan Dibbets
Atalak
James Turrell
- Izenburua:
- James Turrell
- Erakusketa:
- Pertzepzio aldakorrak: Guggenheim Museoaren Panza Bilduma
- Gaiak:
- Artea eta espazioa | Artea eta pertzepzioa | Artea eta zientzia | Ibilbide artistikoa | Sormena | Argia | Ganzfeld efektua
- Artelan motak:
- Instalazioa
- Aipatutako artistak:
- Turrell, James
James Turrell-ek (1943an jaioa) argia, espazioa eta pertzepzioaren izaera lantzen ditu. Asmoa ikusleek aurrean dutena benetan hor ote dagoen edota imajinatzen ari ote diren beren buruari galdetzea da. Ikuslearen presentzia ezinbestekoa da; obrak ezin baitu existitu artistak “pertzeptore” gisa definitzen duen hori gabe, hitzez hitz esanda pertzepzioaren hartzaile hori gabe.
Kalifornian jaioa, Turrellek matematika eta psikologia ikasi zituen Pomona College-n, 60ko hamarkadaren hasieran. Zientzia alde batera utzi ondoren, arteari ekin zion pertzepzioa ikertzeko “beste alde batetik, sormenez, arazoen ebazpen zientifikoak ezartzen dituen muga horiek gabe”. Turrellek argia manipulatzen duen moduak zientzialari baten lana ekartzen du gogora, gasa eta molekulak bezalako osagai ikusezinak erabiltzen dituenean; eta bere estudioa laborategi bat izan da beretzat. 60ko hamarkadaren bukaeran, Turrell Ganzfeld efektua ikertzen hasi zen, gertakari optiko bat, gizakiaren begiak begiratzeko ezer ez duenean sortzen dena; hau da, ez da kolorerik edo dirdirarik bereizten eta, beraz, itxuraz ez dago begiak antzeman dezakeen azalerarik edo sakontasunik. Turrellek Ganzfeld efektua sortzen du Gau-pasalekuan (1987), “banaketa espazialaren eraikuntza” anitzetako bat izanik. Obra hauetan artistak irekidura angeluzuzenak egiten ditu pareta banatzaileetan, ikuslearentzat zona bat eta berak “espazio sentsoriala” deitzen dion beste zona huts bat sortuz. Ondoren, Turrellek argi leun batez betetzen du bigarren espazio hau, sarritan argi ilunagoz inguratuz. Norberaren pertzepzioaren arabera, espazio honetako argiaren dentsitatea nahastu egin daiteke gainazal solido batekin. Irudipenak berebiziko garrantzia du Turrellen obran, immateriala dena material bihurtuz eta pertzepzioari dagozkion fenomenoen aurrean ikusleak dituen erreakzioetan atentzioa emanez.