Pertzepzio aldakorrak: Guggenheim Museoaren Panza Bilduma

Atalak

Carl Andre

Carl Andre-ren (1935–) obrak ezaugarritzat dituen zoruko muntaiek eskultura tradizionalaren bertikaltasuna gaitzesten dute, eta artistak eskulturaren bilakaera ideialari buruz duen teoria adierazten dute, formatik egiturara eta hortik kokalekura igaroko litzatekeena, alegia. Materialak azpimarratu beharrean, Andrek nahiago du materialak erabiliz espazioa azpimarratzea. Materialetan ia ez duenez esku-hartzen, agerian uzten ditu hauek berez dituzten nolakotasunak. Artistak modulu trukagarriak erabiltzen ditu, elementu batzuei beste batzuei baino garrantzi handiagoa eman gabe, ikus daitekeen egitura bakarra egitura matematikoa baita. Obra linealak zenbaki lehenetan oinarrituak daude; karratuak eta laukizuzenak, berriz, zenbaki konposatuen bidez eraikiak daude.

60ko hamarkadaren hasieran, Andrek Pensilvaniako trenbidean lan egin zuen. Esperientzia horrek bere jaioterria den Quincy-ko (Massachussetts) harrobi eta ontzioletatik zetorkion material industrialetarako zaletasuna piztu zion. Andre zoruan horizontalean muntatutako modulu-unitateak manipulatzen hasi zen. Errailek eta bagoiek bezalaxe, Andrek 1967an sortu zuen serieko metalezko xaflek, eta horien artean 10 x 10 Altstadt kobrezko karratuak, eremu jakin bat mugatzen dute ingurune zehatz batean. Alfonbra edo moketa baten antzera —Andreren obra sarritan objektu hauekin konparatu izan da—, ikusleak eskulturetatik ibil daitezke, zapalduz eta sortzen dituzten espazioetan barneratuz. Obraren erdi-erdian dagoenean, ikusleak honen ezaugarri fisikoak eta estetikoak antzeman ezin baditzake ere, materialen egindurari eta masari dagozkion ezaugarri nagusiak igar ditzake bere oinen azpian sentitzen dituenean. Gainazal eta tonu islatzailez osatutako paleta zabal batez baliatuz, Andrek aukeratzen dituen metalek, hemen ikusten dugun kobreak, aluminioak eta altzairuak, adibidez, erantzun desberdinak dituzte, eta soinu desberdinak egiten dituzte zapaltzean. Hauxe dio artistak: “niretzat elementuen taula periodikoa, pintorearentzat koloreen espektroa dena da...”.