Frank Lloyd Wright

Iruzkinak

Etxebizitza-proiektuak

1887an, 19 urte zituela, ia heziketa edo esperientziarik gabe, Wright-ek Wisconsin utzi zuen Chicagora bidean. Amak bera arkitekto izatea zuen amets. Toki edo denbora egokiagorik ezin suertatu zitzaion.

1871ko Sute Handiak Chicago ia guztiz hondatu zuen, eta orduan hiria eraikitze-goraldi batean zegoen. Wrightek Adler and Sullivan enpresa handian aurkitu zuen lana.

Bere nagusi Louis Sullivan-ek egindako 5.000 dolarreko maileguari esker, Wrightek bere etxea eraikitzeari ekin zion, Chicagoko Oak Park bizitegi-auzoan. Bere familia handitu ahala, etxea ere handitzen zen; baita bere ideiak ere. Kupel-ganga itxurako sabaia zuen jolas-gela miresgarri bat eraiki zuen haurrentzat, haurtzaindegi eta soinketa-gela arteko zerbait.

Bere estudioa irekitzean, etxebizitzen diseinuan jarri zuen arreta. Mende amaieran, Frank Lloyd Wrightek iraultza bat eragin zuen etxeen arkitekturan: familia garaikidearentzako diseinu egokiaren bila, etxebizitzen altuera orokorrak jaitsi zituen, atikoak (eta, ahal zuenean, sotoak) kendu, eta askatasuna zerien barnealdeak sartu zituen, baita beira artistikozko horma dotoreak ere. Gainera beheko sua erdian ipini zuen, familia haren inguruan bil zedin. Diseinu hori ”Prairie” (estepa) estilo delakorantz emandako urrats handia izan zen.

“Eraikinaren errealitateak ez ditu teilatua eta hormak oinarri, barneko espazioa baizik: barneko bizilekua.”

Geroago, Estepa estiloko etxeek gurutze itxurako eraketa hartu zuten maiz. Tximini handi baten erdigunetik abiatuta, erradikalki irekitako espazioak askatasunez isurtzen ziren gune publikoetan barrena, banaketa argirik gabe. Leiho, balkoi eta terraza ilarek etxea kanpoaldera irekitzen zuten; aldiz, etxe barnean, segurtasun- eta aterpe-sentsazio sendoa zen nagusi. Hori lortzeko, sabai zabalak, baxuak eta diseinuaren batasun orokorraren goxotasuna baliatu zituen. Wright, lehenagoko Arts & Crafts mugimenduko William Morris bezala, “erabateko diseinuaren” zale amorratua zen. Garai hartan ohikoa zenerako, barnealde bakoitzerako bereziki diseinatu zituen altzariak eta osagarriak modernoak, aerodinamikoak eta gehiegi apaindu gabeak dira.