ArkiEskultura

Iruzkinak

[Frank O. Gehry: Guggenheim Bilbao Museoa; Vladimir Tatlin: Kontraerliebea izkina egiten]

Agian harritu egingo zara Frank Gehry-ren Guggenheim Museoaren eredua estilo gotikoaren eta errusiar konstruktibismoaren baitan topatzen duzunean. Baina Vladimir Tatlin errusiar artistaren izkinako erliebearekin alderatuz gero, lotura argi geratzen da segituan.

1915ean, Tatlin industriako hondakin produktuak muntatzen aritu zen, collage itxurako espazio egiturak sortzeko. Hemen ikusgai den Kontraerliebea izkina egiten burdin xaflaz, zinkez eta zurez egindako muntadura da, eta aretoko izkina batean dago txertatuta. Gehryren kasuan, badakigu paper ontzietan miatzea dela diseinua egiteko lehen urratsa, sarritan. Bere forma ausartak garatzeko, paper orri zimurtuak erabiltzen ditu. Gero, ordenagailuarekin egiten ditu forma horiek eraikuntza‑diseinu bideragarri bihurtzeko kalkuluak.

Tatlinen eskultura metal xafla makurrekin dago muntatuta, eta arkitektura tradizionaleko angelu zuzenen aurka egiten du. Tatlinek eta errusiar konstruktibistek espazioa mugimenduan jarri nahi zuten. Haien ustetan, gizarteak, egitura solidoak baino areago, goratzen ziren eraikin handiak behar zituen, eraikin dinamikoak eta, batez ere, funtzio anitzekoak. Harrezkero, arkitekto zorrotzek behin eta berriz egin diote aurka «angelu zuzenaren tiraniari». Nagusi izan den eta funtzionalismoa ardatz duen arkitektura arrazionala ahuldu egin nahi dute, nolabait ere. Gehryren arkitektura filosofia, garapen horren gailurretariko bat dugu. Museoaren ereduak, paperez eta zurez eginda, diseinatzeko metodo dekonstruktibistaren inpresio ona helarazten digu. Erakusketaren amaieran, aurkezpen berezia ikusteko aukera izango duzu, bai eta Guggenheim Museoa taxutzeko egin ziren eredu eta estudioen itsasoan murgiltzekoa ere. Eredu eta estudio horiek guztiak Gehryren estudioan egin ziren, 1990eko hamarkadan.