ArkiEskultura

Iruzkinak

XVIII. mendeko Neoklasizismotik XX. mendera: Boullée‑tik Malevich-era

Hemen hasten da benetako bisitaldi historikoa, I. kapituluari dagokiona. Erdigunean, Etienne‑Louis Boullée frantziar arkitektoak monumentu baterako egindako diseinu monumentala dago. Boullée Frantziar Iraultzako arkitektorik bikainena dela uste da, nahiz eta hark diseinaturiko ezer ez zen eraiki. Isaac Newtonen zenotafioa lanerako diseinua 1784an sortu zuen, iraultzaren atarian, baina hori ere ez zen inoiz gauzatu. Aretoaren erdian diseinuaren berregindako eredua ikus dezakezu. Horman, ebakiduraren ikuspegia dago, esfera huts handiaren barnealdea erakusten duena. Alderik alde 150 metro inguru neurtzen zuen

Geometriaren inpaktu bertikala hunkigarria da. Ez dago esferaren biluztasuna nahasten duen apaingarri gehiegiko zutaberik. Esferak tamainarengatik beragatik ere badu izaera monumentala. Boulléek eskulturaren arloan pentsatzen zuena, Le Corbusier arkitektoak 150 urte geroago eskatu zion arkitektura modernoari. Bilatzen zuen horrek eskulturaren definizioaren antz handia du: «Arkitektura ordena, neurria eta kopurua da, eta gorputz geometrikoen argi jokoa.»

Gure ingurunean, gertatu den trantsizioa da orain interesgarria, eskultura modernoaren hasieratik oso ezohikoak diren bi objektutarantz egindako trantsizioa: Alpha eta Gota dira bi objektu horiek, Kazimir Malevitxek Architektona izenburuarekin 1920ko hamarkadan egindako laneko bi objektu. Ikuslearentzat, bi gauza izan daitezke: eskultura kubista, edota lerro argiko arkitektura pieza modernoaren eredua. Malevitxek berak inoiz ez zuen proposatu objektu horiek eraikin bihur zitezen. Hala ere, ideia berri bat gordetzen dute, bai eta gizarte komunista berrirako arkitektura idealari buruzko mezu iraultzailea ere.