Jasper Johns-etik Jeff Koons-era: Broad Bildumen artearen lau hamarkada

Iruzkinak

Jean-Michel Basquiat, Titulurik gabea (Burezurra), 1981

Irudi irrigarri, marrazki bizidunen tankerako honek, gainaldean eslogan irakurtezina zirrimarratua duela, kaleko graffitia dirudi. Eta, izatez, New Yorkeko kaleetan zirrimarratzen zituen mezu kriptikoengatik egin zen ezaguna hasieran Basquiat, eta SAMO izenarekin izenpetzen zituen. Irudi izugarri honetan, hortzak agerian daude masailezurrean; begietako batek odolaren gorriaren distira du, baina oraindik ere betile luzeek azpimarratzen dute; eta, are amesgaizto itxura handiagoa izan dezan, aurpegia zeharkatzen dute arrastoek trenbideak gogorarazten dizkigute… edo ankerki jositako zauriak. Aurpegiak Frankenstein-en munstroaren modukoa dirudi, zatiak elkarri josita baina bizirik baino areago hilik.

Basquiat haitiar etorkin arrakastatsu baten semea dugu. Hala ere, artean nerabea zela alde egin zuen etxetik, institutuko ikasketak ozta‑ozta bukatuta. Inoiz ere ez zen arte-eskolara joan; baina oinarri sendoa eman zion bere buruari arte modernoaren arloan, aldian‑aldian New Yorkeko museoak eta galeriak bisitatuz. 1980an, spray pinturarekin eta graffitiekin estalitako horma batek arte munduaren arreta erakarri zuen. Eta, urtebete edo biren buruan, Basquiat hedabideen arreta erakartzen ari zen, eta nazioartean erakusketetan azaltzen. Aberatsen eta ospetsuen artean agertzekoa zen betiko, bere lagun eta lankide Andy Warhol bezalaxe. Baina, aberats eta arrakastatsu bilakatzen zen heinean, haren droga-arazoak handitu ziren. Eta, 1988ko abuztuan, heroina-gaindosi batek hil zuen. Hogeita zazpi urte zituen.