L'Art en guerre. Frantzia, 1938-1947: Picasso-tik Dubuffet-era
Vasily Kandinsky, Hainbat ekintza (Actions variées), 1941eko abuztua-iraila
Felix Nussbaum, Prisoner (Gefangenenlager / Saint Cyprien), 1940
Iruzkinak
Esparruetan eta espetxeetan
- Izenburua:
- Esparruetan eta espetxeetan
- Erakusketa:
- L'Art en guerre. Frantzia, 1938-1947: Picasso-tik Dubuffet-era
- Gaiak:
- Heriotza | Artea eta politika | Artea eta emozioa | Sorkuntza artistikoa | Historia | Bigarren Mundu Gerra | Nazismoa | Alemania | Frantzia | Sentimenduak | Adierazpen-askatasuna | Antisemitismoa | Espetxea | Kontzentrazio-esparrua
- Aipatutako artistak:
- Nussbaum, Felix | Rosenthal, Horst | Salomon, Charlotte | Weisz, Arthur
Garai batean Frantzian, juduak askatasun eta tolerantzia giroan bizi ziren. Baina hori 1930ko hamarkadan bukatu zen. Beraiekiko jarrera aldatu egin zen. Herrialdeak zituen gaitz guztien errudun bihurtu ziren. Hasieran, bereziki horrela izan zen Frantziara lanera etorritako judu etorkinekin. 1940an alemanen kontra galtzeak bere eragina izan zuen, juduen aurkako lehen legea indarrean jarri baitzuten: Juduen estatutua. Halako zerbait aleman okupatzaileen presiorik gabe gertatu zen eta, neurri batean, Vichyko gobernuko buruzagiak, alegia, Pétain mariskalak, zituen aurreiritziengatik izan zen. Nahiz eta Pétainek argudiatu dekretuak bakarrik judu atzerritarrei eragingo ziela, benetan Frantziako judu guztien aurkako legea izan zen. Beren eskubideak galdu zituzten; beren negozioak “ario” bihurtu zituzten; bakarrik ordu jakin batzuk zeuzkaten erosketak egiteko; zinema eta parke publikoetara joatea debekatu zitzaien, eta beren joan-etorriak etxeratze-agindu bidez murriztu zituzten. 1942an, aleman dekretu baten ondotik, juduek haien fedearen berri eman behar zuten: Juif hitza (“judu”) zeraman Daviden izar hori bat jartzera behartu zituzten; ondo agerian eroan behar zuten, arropan josita. Ezin zen inon ezkutatu. Vichyko gobernuak judu asko Gestapori entregatu zizkion. Naziek azken konponbidea antolatu zutenerako, 75.000 judu Frantziako tokialdatze-esparruetatik nazien heriotza-esparruetara eraman zituzten.
Garbiketa horien biktimen artean artistak zeuden, besteak beste, Felix Nussbaum, Horst Rosenthal, Charlotte Salomon eta Arthur Weisz. Judu anonimoenak dira tokialdatze-esparruetan egindako artelanetako batzuk. Atzean utzi zituzten lanek haien gizatasuna eta etsipena irudikatzen dute. Eta agerian gelditzen da bizi izan zuten basakeria. Testigantza aparta dira.