Emakumeak abstrakziogile

Atalak

Sophie Taeuber-Arp

Sophie Taeuber, artista abstraktu garrantzitsua, emakume feminista baten alaba zen; ama oso aurreratua zen bere garairako, eta oso irekia artearekiko. Taeuberrek Industriaren eta Artisautzaren Museoko Marrazketa Eskolan ikasi zuen, Suitzako San Galo hirian; ondoren, oihalgintzan eta egurraren lanketan trebatu zen Munichen. Bere hiztegi abstraktu propioa garatu zuen, forma geometrikoak oinarritzat hartuz, abstrakzio-prozesurik egin gabe. Halaber, arteak sailkatu zituen, eta maila berean kokatu zituen arte plastikoak eta aplikatuak. 1915ean Jean Arp artista ezagutu zuenerako, oso emakume jantzia zen, bai arlo teorikoan, bai praktikoan. Bere lehen brodatuek eta ehundurek txundituta utzi zuten Arp, eta eragina izan zuten haren lanean. Une horretatik aurrera, eta 1943an istripuz hil zen arte, Sophie Taeuber-Arpen obrak garai eta bitarteko guztiak bildu zituen, besteak beste, dantza dadaista 1916an, egurrezko buru torneatuak 1918tik aurrera, Estrasburgoko Aubette eraikinerako 1928an egindako sorkuntzak eta talde abstraktu nagusiei 1930etik aurrera egindako ekarpenak. Bere abstrakzio garbian eragina izan zuten beti mugimenduak eta erritmoak; ezaugarri haiek 1910eko hamarkadaren erdiko bere dantza-praktikaren bereizgarri ere baziren. Senarraren obrak itzala egin zion hein batean, nahiz eta azken horrek aldarrikatzen zuen bera zela emaztearen eragina jaso zuena; Sophie Taeuber-Arpek eta bere lanak, edonola ere, artista hil ostean lortu zuten ospea, 1955ean antolatutako nazioarteko Documenta 1 erakusketaren harira; Taeuber-Arp izan zen erakustaldi hartan bildutako emakume bakanetako bat.

Dekorazio-artea eta ehungintza ikasi zituen Suitzan eta Alemanian, baina, horrez gainera, dantzaria zen Sophie Taeuber-Arp. Rudolf Laban-en eskoletara joan zen: musikaren laguntzarik gabeko dantza librean oinarritzen ziren eskola haiek. 1916an, dada ikuskizun batean parte hartu zuen Zurichen, soinean zituela Jean Arp-ek eta Marcel Janco-k diseinaturiko maskara eta jantzia. Bere dantzetan, poesia-irakurraldiz eta gong-soinuz lagundurik, simetriari eta gorputzaren mugimenduen desegiteari buruzko ikuspuntu abstraktuak uztartzen zituen, iradokitze-gaitasun handiz. 1917an, zera esan zuen Hugo Ball-ek haren lanari buruz: “Haren gorputzak zapart egiten du lerroei esker. Keinu bakoitza ehun bider zatitzen da, garbi eta garden”.

Estrasburgoko erdigunean dagoen Aubette eraikin eskergak hainbat saltoki eta aisialdi-gune biltzen zituen, tartean zinema-aretoa, jatetxea, taberna eta dantza-aretoa. 1926an, eraikinaren barneko dekorazioa diseinatzeko eskatu zieten Sophie Taueber-Arp eta Jean Arpi, eta Theo van Doesburg gonbidatu zuten proiektuan parte hartzera. Sophie Taueber-Arpek hiruzpalau espazio baino ez zituen landu, hala nola taberna, atondo/taberna —haren zirriborroak gorde dira— eta te-aretoa. Diseinatu zituen espazioen artean, te-aretoa izan zen handiena, eta forma geometrikoak —laukizuzen grisak, beltzak, gorriak eta urdinak— uztartuz apaindu zuen.