Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

Gizon biluzia zutik 

Gizon biluzia zutik (Homme nu debout), ca. 1900
Lumatxoa eta tinta beltza paper leunaren gainean,
31,5 × 24,1 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.29
Datarik gabe; behean eskuinean tinta beltzez sinatua: Henri-Matisse
Ur-marka: VIDALON-LES-ANNONAY B CRAYON ANC

Jatorria

Ustez Heinz Braune-k (1880–1957) artistarengandik eskuratua, Stuttgart; Brauneri Galerien Thannhauser-ek erosia (Justin K. Thannhauser, jabea), Berlin eta Luzerna, 1929ko urriak 5 (inb. zk. 1432, “Männl. Akt”); Justin K. Thannhauserri transferitua, Paris eta, ondoren, New York, 1938ko ekainak 7; Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundationi egindako legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren arabera, 1965.

Lehenengo erakusketa

Berlin, Galerien Thannhauser, Henri Matisse, 1930eko otsaila–martxoa, seguru asko 113. zk. (Das Modell).

Materialak eta prozedura

Henri Matissek Bevilacqua izenez ezaguna zen César Pignatelli (1845–?) italiar modeloan oinarritutako azterketa ugarietako bat da Gizon biluzia zutik lan hau; ehunka aldiz jardun zuen Matisserentzat modelo gisa, artista brontzezko bigarren eskultura egiten ari zela; Morroia (Le Serf), 1900¹. Bevilacqua modeloa Auguste Rodin (1840–1917) eskultore frantsesaren aurrean ere paratu zen, hogei urte lehenago. Haren brontzezko San Joan Bataiatzailea predikatzen (Saint Jean-Baptiste) lanean Belavilacqua izan zen modeloa, eta antzekotasun handia du Matisseren marrazkiarekin: beso bakar bat jasota, oinak lurrean finkatuta eta hankak bereizirik eta pixka bat gorantz begira².

Matissek txinatar tinta erabili zuen, itxuraz, lan osoan, eta beltz zertxobait diluituz egindako lerro finekin hasi zuen. Ondoren, tinta beltz trinkoagoa eta ilunagoa aplikatuta estali zituen haiek, oinarrizko irudiaren jarrera egokitu ondoren. Matissek frantses marrazketa-paper bikaina hautatu zuen, Cansonek eta Montgolfier-ek fabrikatua³. Orria beste orri beix handiago baten gainean muntatu zen osorik, eta orri handia, era berean, kartoizko euskarri handiago batean itsatsi zen; pentsatzekoa da bi lan horiek markoztatzaile batek egin zituela, ezagutzen ez den datan. Kartoiaren eta marrazkia itsatsita dagoen paperaren kalitate eskasaren ondorioz koloregabetu da, seguru asko, orria. Gainera, passe-partout zahar batek (orain kendu egin dena) —findu gabeko zelulosa azido batez egina seguru asko— ilundu egin du lana, eta, horren ondorioz, lerro marroi-laranja bat gelditu da marrazkiaren orriaren perimetroan. (JW) 

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. Vivian Endicott Barnett, The Guggenheim Museum: Justin K. Thannhauser Collection, Solomon R. Guggenheim Foundation, New York, 1978, 99. or. [itzuli]
2. Morroia (Le Serf) brontzearekin ez ezik, zenbait adituk diote Guggenheimeko Gizon biluzia zutik marrazkiak antz handiagoa duela Matisseren beste bi margolanekin, zeinetan Bevilacqua den modeloa, Gizon biluzia (L´homme nu), ca. 1900, Museum of Modern Art eta Gizon akademia (Académie d’homme), ca. 1900, Statens Museum for Kunst, Kopenhague. Ibid. [itzuli]
3. Matissek ebakitako paper-orri bat erabili zuen; ondorioz, galdu egin zen ur-markaren hasiera eta amaiera, horrela izango zelarik osorik: B CRAYON ANCNE MANUFRE CANSON & MONTGOLFIER VIDALON-LES-ANNONAY. [itzuli]

PDF-a JAITSI