Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

Tarasconeko bidea

Tarasconeko bidea (La route de Tarascon), Arles, ca. 1888ko uztailak 31–abuztuak 3
Kanabera-kalamua eta luma eta tinta marroia grafito gainean, paper leunaren gainean, 24,3 × 31,9 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.22
Datarik gabea; eskuineko beheko angeluan sinatua, tinta marroiz: Vincent
Ez du ur-markarik

Jatorria

Artistak John Peter Russell-i (1858–1930) bidalia, Paris, Belle-Isle, eta Sydney; haren alaba Jeanne Jouve (jaiotza izenez, Russell; 1887–1948), Paris, 1930erako jada; Justin K. Thannhauserrek Jouve-rengandik eskuratua, Paris, eta, gero, New York, 1938 (40113. zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundation-i legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren, 1965, arabera.

Lehen erakusketak

Adelaide, National Art Gallery of South Australia, Exhibition of French and British Contemporary Art, 1939ko abuztuak 21– irailak 17, 139. zk.; orobat izan zen hemen: Melbourne, Lower Town Hall, 1939ko urriak 16–azaroak 1; Sydney, David Jones’s Art Gallery, 1939ko azaroak 20–abenduak 16.

Materialak eta prozedura

Litekeena da Vincent van Goghen Tarasconeko bidea marrazkiaren jatorria haren antzeko koadro galdu bat izatea: Margolaria Tarasconeko bidean (1888)¹. Baditu harekiko desberdintasun batzuk, eta beste obra ezezagun batetik eratorria dela iradoki lezakete desberdintasun horiek²; baina infragorrizko erreflektografian agertzen den grafitozko azpiko marrazkiaren arabera, Margolaria Tarasconeko bidean da iturria. Nabarmentzekoa da eskuinean erdialdean dagoen zuhaitzaren grafitozko hasierako azpiko irudia, artistak parte batez ezabatua: koadroko eskuineko adaburu erraboilkarari dagokio, eta azpiko marrazkian ezkerrean ageri den zuhaitzaren adarren norabide orokorrak eta enborraren behealdeko kurbak koadroko ezkerraldeko zuhaitzari jarraitzen diote. Gainera, marrazkiko eskuineko zuhaitzaren oinarriaren eskuinaldeko eremu angeluarra dagokion zuhaitzaren alboan irudikatuta dago koadroan.

Grafitozko azpiko marrazkiaren eta tintazko behin betiko marrazkiaren arteko lotura argiago ikusten da kolore faltsuko infragorrizko irudian. Grafitoz aldaketa txiki gutxi batzuk egin zituen Van Goghek, azaletik; esate baterako, eskuineko zuhaitza eskuinalderago eraman zuen, eta eguzkia gorago jaso, bi zuhaitzen artean apur bat alboratuta jartzeko. Artistak azaletik ezabatu zituen aldaketa horiek, baina infragorrizko irudian antzemateko adina grafito gelditu zen paperean. Van Goghek azpiko marrazkiari jarraitu gabe aplikatu zien tinta zuhaitzei. Adarren lodiera eta haien gorabehera ezusteko baina aldi berean dotoreak tintaz marrazkia egin ahala erabaki ziren, zeinak erakusten baitu artistak zenbaterainoko ziurtasuna zuen gaiari buruz.

Tarasconeko bidea, Van Goghen garai hartako marrazki asko bezala, elkarri kontrajarritako tinta-marken elkarrera-ginean oinarritzen da. Orban ñimiñoek eta lerro labur bertikal eta horizontalek bereizten dute errepidea soroetatik, baina zeruan nahasten dira, bertan eguzki irraden ildoek betetzen baitute eremu puntukatu bat. Txalupak Saintes-Maries-en (1888) lanari buruz esan dugun moduan, Van Goghek bi tinta tonu erabiltzen zituen, tarteka, bere kromozko kanpetxe-tintari ikatza oinarri zuen tinta bide dena gehituta³. Konbinazio hori bide da, hain zuzen, Tarasconeko bidea koadroko errepide puntukatuan ikusten duguna, zeinak imitatzen baititu koadroko harri argiak eta ilunak. (JW)

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. Susan Alyson Stein, “The Road to Tarascon”, in Colta Ives, Susan Alyson Stein, Sjraar van Heugten eta Marije Vellekoop, Vincent van Gogh: The Drawings, erak. kat., Metropolitan Museum of Art, New York, 2005, 262. Theo van Gogh-i idatzitako gutunean —1888ko uztailaren 31n Arlesen datatua— zera zioen Vincent-ek: “Lan asko egiten ari naiz Russell-entzat. Marrazki batzuk egin nahi nizkion nire prestalan margotuetan oinarrituak; ziur nago atseginez hartuko dituela, eta horrek, hala espero dut behintzat, tratua egitera gogatuko du”. Vincent-ek beste gutun bat idatzi zion Theo-ri Arlestik, 1888ko abuztuaren 3an edo inguru horretan: “Prestalan margotuetan oinarrituriko 12 marrazki bidali dizkiot Russell-i”. Hemen agertzen dira gutunak: Leo Jansen, Hans Luijten eta Nienke Bakker, argit., Vincent van Gogh: The Letters; The Complete Illustrated and Annotated Edition, Thames and Hudson, Londres, 2009, 4. alea, 204.–205. or, 652 gutuna, eta 4. alea, 208. or., 654 gutuna; online ere eskuragarri dago, argitalpen elektroniko batean, 2010eko abendua, www.vangoghletters.org. Hemen iruzkindutako marrazkia F1502a (izen honekin: The Road to Tarascon: Sky with Sun) eta JH1531 (izen honekin: July 31–Aug. 6, 1888) da. [itzuli]
2. Ronald Pickvance-ren arabera —Van Gogh in Arles, erak. kat., Metropolitan Museum of Art, New York, 1984, 142.–143. or.—. Koadroan ikusten den ibiltaria ez da ageri marrazkian, eta, haren ordez, eguzki distiratsu bat ikusten da ostertzaren gainean, bi zuhaitzen artean. Eskuinean urrunean ikusten den altzifre ilara estua ere falta da koadroan. [itzuli]
3. Marrazki horien tintak lan hauetan daude iruzkinduta: Jeffrey Warda, “A Singular Line: Vincent van Gogh’s Drawings in Arles”, liburu honetan; eta, sakon aztertuta, Marjorie Shelley, “Technical Studies: Observations on the Drawing Materials Used by Van Gogh in Provence”, in Ives et al., Vincent van Gogh: The Drawings, 350.–351. or. [itzuli]

 

PDF-a JAITSI