Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

Natura hila: loreak pitxer batean

Natura hila: loreak pitxer batean (Nature morte: Fleurs dans un vase), Gósol, 1906
Gouachea kartulinaren gainean, 72,8 × 55,6 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.44
Datarik gabea; behean, ezkerraldean sinatua, grafitoz (ca. 1937–39): Picasso

Jatorria

Justin K. Thannhauserrek artistarengandik eskuratua, Paris, eta geroago New York, ca. 1937–39 (40204 zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundationi legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu-agindu luzatuaren, 1965, arabera.

Lehen erakusketak

Paris, Galeries Georges Petit, Exposition Picasso, 1932ko ekainak 16–uztailak 30, 29 zk. (izen honekin: Nature morte au vase de fleurs, 1905).

Materialak eta prozedura

1906ko maiatzean, Ambroise Vollard arte-salerosleari (1866–1939) obra zabala saldu ondoren, beren finantza-itxaropenek gora egin zutelarik, Pablo Picassok eta Fernande Olivier kideak (1881–1966) Paristik Espainiara bidaiatu zuten, hau da, artistaren sorterrira. Uda hartako zatirik handiena Pirinioetako herri urrun batean eman zuten, Gósol-en. Hantxe margotu zuen Picassok Natura hila: loreak pitxer batean eta beste zenbait lan, eguneroko objektuen eta ontzien konposizioak irudikatuz.

Lan honen euskarria den kartulinak azalera latza dauka, fabrikazio komertzialaren ondoriozkoa den uhin-eredu sotil batekin. Handituta aztertuz gero, argi ikusten da Picassok lehendabizi geruza beix fin bat aplikatu zuela gainazalaren parte handi batean, gainazal osoan ez bazen. Konposizioa hainbat neurritako pintzelekin pintatu zuen, ia gardenetik erlatiboki opakuraino zihoan gouachea erabilita. Zati batzuetan, lore urdinetan esate baterako, ñabardura desberdineko pinturak elkarrekin nahasteko bezain bustiak zeuden.

Lanean aurrera egin ahala, Picassok pintura-geruzak erantsi zizkion konposizio zein paletari, egokitzapen jakin batzuk egiteko. Infragorrizko erreflektografiak hosto punta-zorrotzen perfilak erakusten ditu lore-sortaren inguruan, ezkerraldean, gero estali zirenak, eta X izpi bidezko erradiografiak pitxer ez hain kurbo baten hasiera atzematen du, oraingo pitxerra baino beherago eta ezkerrerago. Artistak moteldu egin zituen sortaren goialdeko adarren tonu marroi ilunak, kolore argiagoko lausodura gardenekin lausotuz. Pitxerraren eskuinaldean dagoen mahaian, Picassok partzialki ilundu zuen azpiko pintura urdin-berdea, goiko partearen gainean kolore arroseko geruzak emanez. Natura hila: loreak pitxer batean mikroskopioan aztertuta, ikusten da badirela orobat urdin argiko zatiak mahaiaren ezkerraldeko arrosa opakuagoaren azpian, baita atzealdearen ezkerraldeko zatietan ere. Gósoleko beste natura hiletan ere agertzen da urdinen eta arrosen justaposizioa, inondik ere lan honen ekoizpenaren lehen faseetan ere existitzen zena, besteak beste Natura hila erretratuarekin (Nature morte au tableau, 1906, bilduma pribatua) eta Natura hila pitxarrekin (Nature morte aux vases, 1906, Hermitage Estatu Museoa, San Petersburgo) lanetan.

Natura hila: loreak pitxer batean obraren paletan arrosa-ñabardura asko dago; lur-tonu nagusiez gainera, arrosa biziagoak aurkitu izan dira mahaian eta orain kolore motela duten loreetan. Garai batean arrosak zirenak moteldu egin dira denborarekin, baina haien jatorrizko ñabardurak agerikoak dira oraindik ere gainalde pintatuaren azpian, marra zizelkatu batzuetan eta laukiaren arrakalak argitasunetik babestu dituen beheko ertzaren hainbat zatitan.

Konposizio hau amaitu zuenean, Picassok berariaz markatu zuen pinturaren azala tresna kamuts batekin: sigi-sagako marka diagonalak sortu, eta era berean oldarkor karrakatu zuen lan bukatua, bi neurri diferenteko tresna punta-zorrotzekin¹. Kozkor txikiak eratu dira txokolate-potean eta hondoaren zenbait partetan, non denborarekin ebakidura batzuk nabarmendu baitira kartulinaren gainetik. (JB) 

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. Christian Zervos-ek adierazi zuen 1950ean Picassok lana labana batekin karrakatu zuela pintatu ondoren. Christian Zervos, “Oeuvres et images inédites de la jeunesse de Picasso”, Cahiers d’art 25, 2. zk. (1950), 324. or., hemen aipatua: Vivian Endicott Barnett, Guggenheim Museum: Justin K. Thannhauser Collection (New York: Solomon R. Guggenheim Foundation, 1978), 139. or. Lan hau berebat agertzen da hemen: Christian Zervos, Pablo Picasso, 6. alea (Paris: Cahiers d’Art, 1954), 889 zk., 107. pl. (izenik gabea); Pierre Daix eta George Boudaille, Joan Rosselet-ekin, Picasso: The Blue and Rose Periods; A Catalogue Raisonné, 1900–1906, itzulp. Phoebe Pool (Greenwich, Connecticut.: New York Graphic Society, 1967), 296. zk., XV.16 zk., erreprodukzioa. [itzuli]

PDF-a JAITSI