Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

Vallauris-eko lorategia

Vallauris-eko lorategia (Jardin à Vallauris), Vallauris, 1953ko ekainak 10
Olio-pintura eta esmaltea (est.) mihise gainean, 19,1 × 26,9 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser, 78.2514.64
Behean sinatua, eskuin ertzean, pintura beltzez: Picasso; goian datatua, eskuin ertzean, pintura beltzez: 10 / juin / 53; atzeko aldean inskribatua, erdialdean, eskuinean, pintura beltzez: 1

Jatorria

Galerie Louise Leiris-ek (D.-H. [Daniel-Henry] Kahnweiler, jabea) artistarengandik eskuratua, Paris, 1953 (arg. zk.: 52413); Curt Valentin Gallery-k (Curt Valentin, jabea) Kahnweiler-i erosia, New York, 1954ko urtarrila (arg. zk.: 15722); Justin K. Thannhauserrek Valentin-i erosia, New York, 1953ko azaroa (40300. zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundation-i legatua, New York, 1978, bere dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren, 1965, arabera.

Lehen erakusketak

Nueva York, Curt Valentin Gallery, Pablo Picasso, 1950–1953, 1953ko azaroak 24–abenduak 1, 24. zk. (izen honekin: Pinetree and Palmtree).

Materialak eta prozedura

1948an, II. Mundu Gerraren ondoren, Pablo Picassok estudio bat hartu zuen Frantzia hegoaldeko kostaldeko Vallauris herrian; herri txikia zen, buztinagatik eta antzinako buztingintza tradizioagatik ezaguna. Han, zeramika landu zuen, batez ere; Madoura buztinolan jardun zuen, batik bat, eta maiz jarri zituen bere obrak hirian erakusgai¹.

Hemen iruzkindutako koadroa postal bat baino apur bat handiagoa da, doi-doi, baina bikain islatzen ditu Picassoren ingurugiroaren harmonia eta alboko etxeen paleta neurritsua, palmondo eta pinu hostotsuez inguratutako eta terrakotazko sabaiekin. Konposizioaren ezkerraldean bakartuta ageri den eraikin altua transformadore bat da, eta behin eta berriz errepikatzen da garai hartako paisaia txikien sail batean; horietako batzuk ekainaren 10ean datatuta daude, honako hau bezalaxe². Bizkor landu zuen irudi hau, bustia bustiaren gainean zirriborratuta, euskarrian muntatutako inprimatze estandarreko zirriborro-mihise frantses batean (Paisaia 3). Bilbe irekikoa da mihisea, eta inprimatze komertzial zuri batez estalita dago, bilbearen egitura estaltzen ez duena. Pintzelkada zirkularrak erabiliz, pintura hezea arraspatuz, pintzelez kolore beltz diluituak aplikatuz eta orbanduz, trebeki landu zuen Picassok paisaia, konposizioan inolako aldaketarik egin gabe. Zeru urdin argiak definitzen du eraikinen forma, eta harrizko horma zuriak definitzeko erabilitako inprimatze-erreserbak agerian uzten ditu. Forma zirkularrek artikulatzen dituzte terrakotazko sabaien ertzak; forma horiek pintura-tutuaren ahoarekin edo haren estalkiarekin eginak dirudite, eta lur-kolore gorriez modu irregularrean margotutako sabaien forma triangeluarretan ere errepikatzen dira. Picassok pintzelaren giderra edo beste lanabes biribilduren bat ere erabili zuen, pinturari ukituak emateko eta lorategiaren aurrealdeko formak definitzeko. Paleta xumea baliatu zuen, urdina, berdea, gorria eta beltza, eta orban berde zimurrez eta zirriborro beltzez amaitu zuen Vallauris-eko lorategia. Lorategiko adar eta hostoak esmaltea oinarri duen pintura batek laututa eta zimurtuta ageri dira, ohi bezala.

Picassok pinturarako zuen irrika eta gaiaren ezagutza sakona begi-bistakoak dira lan honetan. Provenceko Côte d’Azur-eko paisaiak zirriborro bizkorrak izan arren, artistak horiek sinatu eta datatu izanak nolabaiteko garrantzia ematen die, artistaren koadro monumentalen aldean lantxo hutsalak diruditen arren. Hemen iruzkindutako koadroaren atzeko aldean Parisko Galerie Louise Leiris-en jatorrizko etiketa historiko bat dago, oraindik; hain zuzen ere, galeria hark Picassorengandik eskuratu zuen koadroa, artistak margotu zuen urtean bertan. Etiketa horretan, obraren izenburu goiztiar bat agertzen da, frantsesez, Pin et palmier, “pinua eta palmondoa”³ bezala itzul daitekeena. Picassok Vallauris-eko giro idilikoa islatu zuen bere obretan, eta ekarpen jakingarria egin zuen, 1955era bitartean, hango zeramikaren artea biziberritzeko⁴. (LS)

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. Ikus Picassok Vallauris-en egindako zeramikazko obren azterketa xehea hemen: Marilyn McCully, argit., Picasso: Painter and Sculptor in Clay, erak. kat., Harry N. Abrams, New York, 1998. [itzuli]
2. 1953ko ekainaren 10ean datatuta daude konposizio hau bera duten hiru koadro; 1953ko ekainaren 15eko data dute beste hiruk; eta 1953ko ekainaren 24ko beste hiru ere badira. Guztiak ere bizkor marraztu zituen, eta orban, zirriborro eta estudio friboloak dituzte, pinturaz eginak. Batzuk abstraktuagoak dira beste batzuk baino, baina guztietan ezagutzen da ikuspegi bera, La Galloise, Picasso-ren estudioko leihotik ikusia. Ikus: Christian Zervos, Pablo Picasso, 15. alea, Cahiers d’art, Paris, 1965, 272.-280. or. 272. zk. dagokio hemen iruzkindutako koadroari, eta honela ageri da: Paysage de Vallauris, 150. lam. [itzuli]
3. Ez dago jakiterik Pin et palmier izenburua Picassok edo D.-H. Kahnweiler arte-merkatariak jarri zioten edo galeriaren inbentarioan koadroari atxiki zioten izenburu deskribatzailea ote den. [itzuli]
4. Ikus Picassok Vallauris-en egindako egonaldiari buruzko kontakizun erakargarri bat eta haren buztingile- eta zinemagile-jardunei buruzko informazioa hemen: Sylvie Vautier, Picasso/Picault Picault/Picasso: A Magic Moment in Vallauris, 1948–1953, Pointed Leaf Press, New York, 2016. [itzuli]

PDF-a JAITSI