Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

Emakumea haizemailearekin

Emakumea haizemailearekin (Femme à l’éventail), Gósol, 1906
Luma eta tinta beltza paper leun gainean, 17,2 × 11 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.45
Ez du ez datarik ez sinadurarik
Ez du ur-markarik

Jatorria

Artistarengandik Arthur B. Davies-ek (1862–1928) eskuratua seguru asko, New York, 1912ko azaroa; enkantea, American Art Association, The Arthur B. Davies Art Collection, New York, 1929ko apirilak 16–17, 15. zk.; enkantean J. B. [Jsrael Ber] Neumann-ek erosia (1887–1961), New York, 1929; Neumann-i Charles J.-k (1877–1957) eta Aline Meyer Liebman-ek (1879–1966) erosia, New York, 1929; enkantea, Parke Bernet, The Liebman Collection of Valuable Modern Paintings, Drawings and Sculptures, New York, 1955eko abenduak 7, 27. zk.; enkantean Justin K. Thannhauserrek erosia, New York, 1955 (40388. zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundationi legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren, 1965, arabera.

Materialak eta prozedura

Pablo Picassok 1906. urtearen hasieran utzi zuen Paris, eta Bartzelonara itzuli zen; denbora gutxi egon zen han, udan Gósol-era joan baitzen, bere maitale eta musa Fernande Olivier-ekin (1881–1966) hamar aste igarotzera. Espainiar Pirinioetako herrixka bat da Gósol, eta hain zegoen urrun, ezen bertara iristeko azken tartea astoz egin behar baitzen¹. Picasso emankorra izan zen Gósolen, eta koadro eta paper gaineko lan asko sortu zituen (ikus Natura hila: loreak pitxer batean, 1906; horien artean daude Emakumea haizemailearekin lanean agertzen den emakumea irudikatzen duten hamar marrazki inguru². Emakume hori nor den ez badakigu ere, Picassok irudikapen estilizaturantz egindako bilakaera dokumentatzen dute marrazki horiek, modeloaren hainbat ezaugarritan: aurpegi luzarana, sudurraren lerro zuzena, betazalen forma eta bekain biribildua.

Itxura denez, Picassok ez zuen marrazki hau egiteko marrazkietan edo idazketan ohikoa den tinta erabili. Handituz gero, ondo ikusten da tintaren partikulak tinta tradizional batean ikusiko liratekeenak baino askoz ere handiagoak direla. Horrez gainera, ez daude modu homogeneoan sakabanatuta paperean, eta, horrela, gune batzuetan pilatu egin dira edo metalezko luma-muturrak utzitako arrasto txiki-txikietan sartu dira³. Gauza jakina da Picassok pigmentu, klarion manufakturatu edo ikatzaren eta laka-gomadunaren nahasketa bat erabili zuela “tinta” lodi gisa Gósoleko beste marrazki batean gutxienez [Gósoleko bi emakume (Deux femmes de Gósol), 1906, Metropolitan Museum of Art]⁴. Oso litekeena da marrazki honetan ere pigmentua edo conté ziri bat erantsi izana tintaren nahasketari⁵. Gósoleko beste marrazkian ez bezala, Guggenheimeko lanean ez da laka-gomaren arrastorik hautematen⁶.

Artistak kalitate nahiko eskaseko paper bat hautatu zuen, zuntz nahastuak eta zelulosa mekanikoko kopuru txikiak zituena, eta oso galdua du kolorea. Beheko eskuinaldeko bazterra 1971n erantsi zen, aurreko urtean Solomon R. Guggenheim Museumetik lapurtu eta berreskuratu ondoren: bi zatitan puskatuta eta beheko eskuineko angelua falta zuela aurkitu zen. Lana zaharberritu zenean, ez ziren besaburuan falta diren tintazko lerroak trazatu. Bi paperak denborarekin zahartu egin badira ere, paper osagarria jatorrizkoa baino gehiago ilundu da, eta horregatik nabarmentzen da orain gehiago. (JW)

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. John Richardson, Marilyn McCully-rekin, A Life of Picasso, 1. alea, 1881–1906, Random House, New York, 1991, 436. or. [itzuli]
2. Vivian Endicott Barnett, The Guggenheim Museum: Justin K. Thannhauser Collection, Solomon R. Guggenheim Foundation, New York, 1978, 141. or. Horietako asko agertzen dira lan honetan: Josep Palau i Fabre, Picasso: The Early Years, 1881–1907, ingeleserako itzulpena Kenneth Lyons, Rizzoli, New York, 1981, 457, 459–460. or. Hemengo marrazki hau, Emakumea haizemailearekin, hemen ere aipatzen da: Christian Zervos, Pablo Picasso, 6. alea, Cahiers d’art, Paris, 1954, 786. zk., 95. lamina (izenbururik gabe); Pierre Daix eta Georges Boudaille, Joan Rosselet-ekin, Picasso: The Blue and Rose Periods; A Catalogue Raisonné, 1900–1906, ingeleserako itzulpena Phoebe Pool, New York Graphic Society, Greenwich, Connecticut, 1967, 316 or., D.XV.38. zenbakiarekin (lotura duen bertsio gisa). [itzuli]
3. 1971n Solomon R. Guggenheim Museum-eko Kontserbazio Sailak egindako azterketa baten txostenean tinta urdin margula dela esaten du; beraz, oso litekeena da tintaren kolorea aldatu izana. [itzuli]
4. Ikusi marrazki honi buruz Rachel Mustalish-ek egindako ohar teknikoa, lan honetan: Picasso in The Metropolitan Museum of Art, argit. Gary Tinterow eta Susan Alyson Stein, erak. kat., Metropolitan Museum of Art, New York, 2010, 100. or. [itzuli]
5. X izpien fluoreszentzia bidezko azterketa ez bada ere lagungarria izan tintaren osagaiak identifikatzeko, behaketa zorrotz baten eta infragorrizko errefletografia baten bitartez xurgatze handia hauteman da, eta ikatz-pigmentu beltz bat dela adierazten du horrek. [itzuli]
6. Erradiazio ultramorearen bidezko azterketak ez zuen laka-gomarekin lotu ohi den fluoreszentzia ikusgairik erakutsi. [itzuli]

PDF-a JAITSI