Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua

katalogoa

John Peter Russell-i idatzitako gutuna

John Peter Russell-i idatzitako gutuna, Saint-Rémy-de-Provence, ca. 1890eko otsailak 1
Luma eta tinta marroia paper berjuratu gainean, 17,8 x 22,7 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.25
Datatu gabea; gutunaren amaieran sinatua tinta marroiz: Vincent van Gogh
Ur-marka, ezkutuarekin: IC UNIVERSAL

Jatorria

Artistak John Peter Russell-i (1858–1930) bidalia, Paris, Belle-Isle, eta Sydney; haren alaba Jeanne Jouve (jaiotza izenez, Russell; 1887–1948), Paris, 1930erako jada; Justin K. Thannhauserrek Jouve-rengandik eskuratua, Paris, eta, gero, New York, 1938 (40114. zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundation-i legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren, 1965, arabera.

Lehen erakusketak

New York, Wildenstein and Co., Van Gogh, 1955eko martxoak 24–apirilak 30, 110. zk.

Materialak eta prozedura

Vincent van Goghek John Peter Russell lagunari (1858–1930) idatzitako gutun ezagunen artean azkena Russellek Bretainiako kostaldean, Belle-Islen, zuen etxera iritsi zen¹. Paristik alde egin, eta uharte txiki hartara joan zen bizitzera Russell 1888an, Van Goghek (otsailean) Arlesera alde egin eta gutxira. Han, 1888ko abenduaren 23an, nerbioetako krisi bat izan bide zuen Van Goghek, eta handik urtebetera idatzi zuen gutun hau Frantzia hegoaldeko Saint-Rémy-de-Provence hiriko Saint-Paul-de-Mausole erietxean zela. Bere osasun-egoerari buruzko kontakizun labur baina xalo bat biltzen du, eta lausoki aipatzen du kolapso emozionala jasan aurretik Paul Gauguin artistarekin izandako liskarra. Russelli aurrez igorritako gutunei irrika eta suhartasuna zerien, eta, aldiz, gutun hau askoz ere goibelagoa da. Orobat erakusten du zer-nolako garrantzia zuen Van Goghentzat Russellekiko adiskidetasunak halako une zail batean.

Gainerako gutunetan bezala, erditik tolestutako paper mehe bat erabili zuen Van Goghek idazteko; hala, lau orrialde zituen, eta bete egin zituen, ohi bezala. Hemen ere, kromozko kanpetxe-tinta erabili zuen, eta, seguru asko, metalezko luma-muturra². Russellentzako aurreko bi gutunak ingelesez idatzi zituen (John Peter Russell-i idatzitako gutuna, Arles, 1888ko apirilak 19 eta John Peter Russell-i idatzitako gutuna, Arles, ca. 1888ko ekainak 17), eta hau, aldiz, frantsesez dago. Van Goghek gero eta denbora gehiago igarotzen zuenez Herbehereetatik urrun, nahiago zuen gutunak frantsesez idaztea, baita etxekoei ere. Parisen bi urte egin ondoren, hauxe idatzi zion arrebari: “Frantsesez idazteko baimena ematen badidazu, askoz ere errazago idatziko dut gutuna”³. (JW)

[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

1. Hemen agertzen da gutun hau, itzulita: Leo Jansen, Hans Luijten eta Nienke Bakker, argit., Vincent van Gogh: The Letters; The Complete Illustrated and Annotated Edition, Thames and Hudson, Londres, 2009, 5. alea, 193. or., 849 gutuna; online ere badago, 2010eko abenduko argitalpen elektroniko batean, www.vangoghletters.org. Theo-ri idatzi eta 1890eko otsailaren 1ean datatutako gutun batean (850 gutuna), Van Gogh-ek adierazi zuen Russell-i idatzi berri ziola. Hala, Jansen, Luijten eta Bakker egileek —Jansen, Luijten eta Bakker, argit., Vincent van Gogh: The Letters— data bera, 1890eko otsailaren 1eko data, esleitu diote hemen iruzkindutako gutunari ere (John Peter Russell-i idatzitako gutuna, Arles, 1888ko apirilak 19). Guggenheim Museumek doitu egin du data, 1890eko otsailaren 1 data “ca.” dela erantsita. [itzuli]
2. X izpien fluoreszentziaren azterketan kromoa aurkitu zen, eta kromozko kanpetxtinta iradokitzen du horrek. [itzuli]
3. Vincent van Gogh, Arles, Willemien van Gogh-i idatzia, 1888ko abuztuaren 26an edo inguru horretan, in Jansen, Luijten eta Bakker, argit., Vincent van Gogh: The Letters, 4.. alea, 249. or., 670 gutuna. Ikus, halaber, “Van Gogh as a Letter Writer: Language and Spelling”, in Jansen, Luijten eta Bakker, argit., Vincent van Gogh: The Letters, argitalpen elektronikoa, 2010eko abendua, www.vangoghletters.org. [itzuli]

PDF-a JAITSI