katalogoa
Emakumea karramarroarekin
- Izenburua:
- Emakumea karramarroarekin
- Argitalpena:
- Bilbao: Guggenheim Bilbao, 2018
- Neurriak:
- 23 x 30 cm
- Orrialdeak:
- 175 or.
- ISBN:
- 978-84-95216-86-1
- Lege gordailua:
- BI-1416-2018
- Erakusketa:
- Van Goghetik Picassora. Thannhauser legatua
- Gaiak:
- Artelanak | Forma | Lan-prozesua | Teknika eta materialak
- Artelan motak:
- Eskultura
- Aipatutako artistak:
- Gauguin, Paul | Maillol, Aristide | Vuillard, Édouard
Emakumea karramarroarekin (La femme au crabe), ca. 1900–04
(1930eko hamarkadan jada moldatua)
Brontzea, 15,2 × 14,1 × 12,8 cm
Thannhauser Bilduma, dohaintza, Justin K. Thannhauser 78.2514.26
Datarik gabea; artistaren monograma eskuineko oinetik hurbil, zirkulu batean: AM
Jatorria
Artistarengandik Alfred (1866–1959) eta Hanna (ezkongabetan Johanna Josten, 1881–1948) Wolff-ek eskuratua, Munich; Wolffengandik Justin K. Thannhauserrek eskuratua, Munich, Luzerna, Berlin, Paris eta New York (40126. zk.); Thannhauserrek Solomon R. Guggenheim Foundationi legatua, New York, 1978, museoarentzako dohaintza-aginduaren, 1963, eta mailegu luzatuaren, 1965, arabera.
Materialak eta prozedura
Aristide Maillolek margolari karrera hasi zuenean, Paul Gauguin eta Édouard Vuillard artisten lagun egin zen Parisen, eta Gauguinek sustatu zuen, bereziki, Maillolek dekorazio-arteengatik eta eskulturagatik zuen gero eta interes handiagoa. Maillolek arrakastaz erakutsi zituen argizarizko irudi bat eta egurrean landutako hiru Salon des artistes Français izenekoan, 1896an. Baina handik gutxira iruditu zitzaion egurrean landutako irudia aspergarriegia zela, eta buztinean modela-tzen hasi zen; horrela, emakume biluzien irudi txikiak egin zituen terrakotaz hainbat jarreratan. 1900. urte inguruan, Vuillardek Ambroise Vollard aurkeztu zion (1866–1939) Mailloli; XX. mendearen hasierako arte frantsesaren merkatari garrantzitsuenetako bat zen Vollard, eta Maillolen hainbat irudi, emakumezkoenak, erosi zituen, terrakotazko eskulturen brontzezko hainbat edizio egiteko asmoarekin1.
Emakumea karramarroarekin lanaren brontzezko edizioak Maillolek Vollardi saldutako terrakotazko lehenengo lanetako batean du jatorria. Buztinezko pieza galdu egin da, baina haren gainean hustutako igeltsuzko hainbat moldelan gordetzen dira, horietako bat Brooklyn Museumen, Vollarden garaikoa2. Makurtutako emakumeak erakusten du Maillolek emakumezkoaren irudia inspirazio klasikoaren arabera modelatzen zuela. Edgar Degassi eta Auguste Rodini baino gutxiago interesatzen zitzaion mugimendua edo emozioa adieraztea; berak nahiago zituen formaren sinplifikazioa, bolumena eta purutasuna. Maillolek Gauguinen lana miresten zuen, eta Gauguinek 1901–02 inguruan egindako monotipo bat zuen, makurtutako tahitiar emakume batena. Hark antzeko jarrera bat irudikatu zuen 1892. urte inguruko margolanetan, besteak beste Tahitiar emakumeak hondartzan (Tahitiennes sur la plage) lanean, Metropolitan Museum of Ar, eta baita 1902. urteko zenbait lanetan ere, hala nola Deia (L’appel) lanean, Cleveland Museum of Art.
Guggenheimeko Emakumea karramarroarekin brontze barne hutsa da, hareazko moldean moldekatua. Teknika horren arabera, molde bat sortzen da, marko edo matrize izeneko bi forma metalikoren bitartez. Beheko markoa harea finez egindako nahasketa batekin betetzen da, baina ez dena; modeloa barruan sartzen da (brontzezkoa, igeltsuzkoa, terrakotazkoa edo egurrezkoa), eta harea sartzen da, ondo estututa, objektuaren inguruan, hura erdiraino estali arte. Itsatsi ez dadin, goiko gainazalari produkturen bat jartzen zaio, talko hautsak gehienetan. Bigarren markoa lehenengoaren gainean jartzen da, eta, ondoren, harearen nahasketarekin betetzen da. Lehortu ondoren, bi erdiak bereizi egiten dira, eta modeloaren negatibo bat lortzen da. Brontzea moldetik bereizten denean, gainaldean haren arrastoak egoten dira, eta leuntze-lan handia egin behar da. Maillolek Bingen et Costenoble (Jean-Augustin Bingen eta Florimond Costenoble ziren hango nagusiak) paristar galdategian jardun zuen ikasten, brontzea galdatzeko eta patinak aplikatzeko teknikak menderatzeko helburuarekin.
Vollardek agindutako brontzezko edizioak ez zeuden beti xehetasunez dokumentatuta egoten, eta badakigu hainbat galdategitara joan ohi zela eta eskultura beraren hainbat kopia egiteko eskatzen zuela3. Edizio jakin bateko eskulturek era askotako itxurak izan ditzakete4. Maillolek asko lagundu zuen desberdintasun horietan, kolore guztiz desberdinetako patinak aplikatzen baitzizkion eskultura berari. Guggenheimeko piezak, Emakumea karramarroarekin, patina marroi urre-kolorea bat du, soplete bidez aplikatua. (NO)
[Itzulpena: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]
Oharrak
- Emmanuelle Héran, “Vollard, Publisher of Maillol’s Bronzes: A Controversial Relationship”, in Cézanne to Picasso: Ambroise Vollard, Patron of the Avant-Garde, argit. Rebecca A. Rabinow, erak. kat., (New York: Metropolitan Museum of Art; New Haven: Yale University Press, 2006), 173. or. [itzuli]
- Brooklyneko igeltsuak artistaren bi monograma ditu, Emakumea karramarroarekin lanaren brontzezko hainbat bertsiotan bezala. Emakumea karramarroarekin lanaren beste igeltsu bat Ontarioko Art Galleryn dago, nahiz eta monograma bakar bat erakusten duen argi eta garbi. Guggenheimeko brontzeak monograma bakar bat du. [itzuli]
- Gauza jakina da Maillolen eskulturak Claude Valsuani, argizari leunduaren prozedura bidez, eta Alexis Rudier, hareazko modelatuaren metodoaren bidez, paristar urtzaileek urtu zituztela, eta baita Florentin Godard eta Bingen et Costenoblek ere. Héran, “Vollard, Publisher of Maillol’s Bronzes”, 176. or. [itzuli]
- Vivian Endicott Barnett, The Guggenheim Museum: Justin K. Thannhauser Collection, Solomon R. Guggenheim Foundation, New York, 1978, 91. or. Ikusi baita ere U. E. Johnson, Ambroise Vollard, Editeur: Prints, Books, Bronzes, Museum of Modern Art, New York, 1977. [itzuli]