Edukira zuzenean joan

Artea eta Txina 1989 ondoren: Munduaren antzerkia

katalogoa

Cai Guo-Qiang [II]

Alexandra Munroe

Izenburua:
Cai Guo-Qiang [II]
Egilea:
Alexandra Munroe
Argitalpena:
Bilbo: Guggenheim Bilbao Museoa, 2018
Neurriak:
29 x 24 cm
Orrialdeak:
171
ISBN:
978-84-95216-84-7
Lege gordailua:
BI 238-2018
Erakusketa:
Artea eta Txina 1989 ondoren: Munduaren antzerkia
Gaiak:
Artea eta kirola | Artea eta politika | Joko Olinpikoak | Dualtasuna
Aipatutako artistak:
Cai, Guo-Qiang

114 Pekingo 2008ko Olinpiar Jokoen inaugurazio-zeremoniarako su artifizialen proiektua
(Fireworks Project for the Opening Ceremony of the 2008 Beijing Olympic Games), 2008
Su artifizialak, Pekin, 2008ko abuztuak 8, 20:00. Nazioarteko Olinpiar Batzordeak eta Pekingo Batzorde Antolatzaileak XXIX. Olinpiar Jokoetarako eskatuta eginak. Honen eskaintza: Cai Studio
Bideo-dokumentazioa: Pekingo 2008ko Olinpiar Jokoen inaugurazio- eta amaiera-zeremonietarako su artifizialak (Fireworks for the Opening and Closing Ceremonies of the 2008 Beijing Olympic Games), 2011. Kolorezko bideoa, 5 min 59 s. Editoreak: Araki Takahisa, Bonnie Huie, Lauren Petty eta Zhang Keming.
Honen eskaintza: Cai Studio

 

1993an aurkeztu zuen Txinak aurrenekoz Olinpiar Jokoetarako bere hautagaitza, baina atzera bota zuten. Hurrengo urteetan, obsesio bat izan zen alderdiko liderrentzat Jokoak eskuratzea, Tiananmengo 1989ko gertaeren ondoren zilegizkotasuna berreskuratzeko borrokan zeuden artean, bai Txinaren barruan bai atzerrian; izan ere, ez zuten lortu gertakari haren inguruko albisteak nazioarteko gaitzespena saihesterik. Pekin 2008ko Jokoak hartuko zituen hiria zela iragarri zenean, 2001eko uztailak 13an, alderdiaren obsesioa nazio osoarena bilakatu zen bat-batean. Tiananmengo plazan ipinitako erloju erraldoi batek Jokoak hasteko falta ziren segundoak markatzen zituen bitartean, kalkulatzen da alderdiak 43.000 milioi dolar estatubatuar gastatu zituela alboetan arrosondoak zeuzkaten autobideak, estadio ikusgarriak, munduko aireporturik handiena, parke berriak eta metro-lineak eraikitzen, munduari egin zion agindua betetzeko: “Pekinek ongi etorria ematen dizue!”. Txinaren bi berezitasunak, munduko superpotentziarik berriena izatea eta Estatu autoritariorik handiena edukitzea, biak konbinatu ziren Olinpiar Jokoetako inaugurazio-zeremoniarik arranditsuena izan zen hartan. Zuhurtasunez zebilen nazioarteko komunitatea lasaitu eta ase nahian bezala, “Mundu bat, amets bat” izan zen Pekingo Olinpiar Jokoetako eslogana.

Cai Guo-Qiang inaugurazioko eta amaierako zeremoniarako su artifizialak diseinatzera gonbidatu zuten. Efektu bisualen eta berezien zuzendari gisa, Zhang Yimou sorkuntza-zuzendari orokorrarekin lan egin zuen; hura izan zen zinemagile txinatarren arteko lehenetako bat nazioarteko onespena jasotzen, bi hamarkada lehenago, Red Sorghum (1987) eta Raise the Red Lantern (1991) filmekin. Koreografo, konpositore, animazio-ingeniari eta 10.000 lagunekin elkarlanean, aurrekaririk gabeko ikusle-multzo batentzako ikuskizun bat prestatu zuten: Estadio Nazionalean, 100.000 ikusle zuzenean, eta lau mila milioi ikusle telebistan guztira. Estadioari “Txori-habia” ezizena ipini zioten, egitura eratzen duten metalezko barra elkargurutzatuen nahaspilagatik, eta segituan bihurtu zen ikono bat; Jacques Herzog-ek eta Pierre de Meuron-ek diseinatu zuten, Ai Weiweirekin elkarlanean, baina artistak azkenean protesta egin zuen Jokoen burugabekeriagatik, “gobernuaren burokraziaren emaitza, eta ez herritar libreen artean sorturiko ospakizun eta adierazpide naturalak” zirela esanez1. Cairentzat, erronka logistikoak ezin alderatu ziren Hegoaldeko artista izateagatik eragin zizkioten presioekin, areago gainera 1986az gero Txinatik kanpo bizi izan zelarik, eta halako esanahi politiko handia zuen sinbolo nazional bat sortzera itzuli zelarik.

Caik “eztanda-ekitaldiak” deitzen zituen bere su artifizialak. 1980ko hamarkadaren amaiera aldean Japonian bizi zela hasi zen bolborazko kartutxoak eta metxak erabiltzen eztanda bizkorrak sortzeko, lurraren mailan; leku jakin baterako berariaz eginak, eta jendaurreko arte-ekitaldiak izaten ziren. Liluratuta geratzen zen ikusita nola eztandak gauza ziren “kontzientzia hutsala asaldatzeko”2. Haren lanak bienalen zirkuituan onespena eskuratu ahala, elkarlanean hasi zen pirotekniko profesionalekin, teknologia konputarizatua erabiliz eztanda-ikonografia landuagoa eta iraunkorragoa lortzeko. Baina onartzen bazuen ere su artifizialen ikuskizunek izan ohi duten helburu tradizionala ospakizunezkoa izaten dela, beti interesatu zitzaion gehiago eztanda-ekitaldiak artegintza-forma aldi laburtzat hartzeko aukera, toki jakin baterako berariaz diseinatua, eta gaia suntsiketaren eta sorkuntzaren arteko dialektika kritikoa zuena. Caik bolboraren eta Txinaren artean egiten den identifikazio nabarmena baliatu zuen —bolbora elixir taoista baten moduan asmatu zen, eta gatzu edo nitroaren eztanda-ahalmena bihurtu zen Txinako asmakari moderno famatuena—, eta katarsiarekin eta bortizkeriarekin berdindu zuen3.

Caik inaugurazio-zeremoniarako diseinatu zituen su artifizialen ikuskizunen artean, aurrenekoa zeruan zabaldu ziren hogeita bederatzi “oinatz” erraldoiren sail bat izan zen, sekuentzialki jaurtikiak, segundoko bana; Pekingo ardatz historikoaren gainean, Tiananmengo plazatik igaro ziren Estadio Nazionalerainoko sprint sutsu batean. Zenbaki horrek Olinpiar Joko guztiak sinbolizatzen zituen, Pekinekoak barne, aro modernoko XXIX.a baitziren. Bigarren ekitaldian, berriz, ikusi zen nola hogeita bederatzi “oinatz” haiek, Estadio Nazionalaren gainean, elkarrekin gurutzatzen ziren bost argi-dorre bihurtzen ziren, bost olinpiar eraztun eratuz. Cairen olinpiar su artifizialak, bestalde, Sinetsi nahi dut (2008) Guggenheimeneko atzera begirako erakusketaren aurkezpenaren aldi berean gertatu ziren, zeina Txinako Arte Museo Nazionalean egin baitzen. Galdetu ziotenean gero Cairi zer irizten zion Londresko amaiera-zeremoniako ikuskari irrigarri samarrari, honako hau esan zuen: “Horrek frogatzen du nolako askatasuna duten Erresuma Handian egiaz. Ez dute zertan ezer frogatu”4. —AM [Alexandra Munroe]

[Itzultzailea: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

  1. Hemen aipatua: Flora Zhang, “China’s Olympic Crossroads: Bird’s Nest Designer Ai Weiwei on Beijing’s ‘Pretend Smile’”, Rings (bloga), New York Times, 2008ko abuztuak 4. [itzuli]
  2. Hemen aipatua: Alexandra Munroe, “Explosion Events”, hemen: Thomas Krens eta Alexandra Munroe, Cai Guo-Qiang: Quiero creer, erak. kat., Guggenheim Bilbao Museoa, Bilbao, 2009, 132 or. [itzuli]
  3. “What gunpowder gave back to me was destructive. It could be completely annihilating. The day it no longer has that destructive power for me may be the point to exit this stage” [“Bolborak itzultzen zidana suntsitzailea zen. Erabat deuseztailea izan zitekeen. Gaitasun suntsitzaile hori ez daukan eguna izan liteke beharbada niretzat agertoki honetatik ateratzeko unea”] Cai Guo-Qiang, hemen aipatua: Arthur Lubow, “The Pryotechnic Imaginatio”, New York Times Magazine, 2008ko otsailak 17. [itzuli]
  4. Cai Guo-Qiang, egilearekin elkarrizketan, New York, 2011ko ekainak 21. [itzuli]

Erakusketa hautatuak

2008: Pekingo 2008ko udako Paralinpiar Jokoen amaiera-zeremoniarako su artifizialen proiektua (Fireworks Project for the Closing Ceremony of the 2008 Beijing Summer Paralympic Games, Beijing). 2009: 7th Hiroshima Art Prize, Hiroshima City Museum of Contemporary Art. Cai Guo-Qiang: Hanging Out in the Museum, Taipei Fine Arts Museum. Habanako Bienala: Meeting Point, Convento de San Francisco de Asís. Cai Guo-Qiang: Sinetsi nahi dut, Guggenheim Bilbao Museoa. Cai Guo-Qiang: Travels in the Mediterranean, Musée d’art moderne et d’art contemporain, Niza. 2011: Cai Guo-Qiang: Saraab, Mathaf: Arab Museum of Modern Art, Doha. 2013: Cai Guo-Qiang: Da Vincis do Povo, Centro Cultural Banco do Brasil eta Prédio Histórico dos Correios, São Paulo; 2013an toki hauetara eraman zuten erakusketa: Centro Cultural Banco do Brasil eta Centro Cultural Correios, Rio de Janeiro; eta Centro Cultural Banco do Brasil eta Museu dos Correios, Brasil. 2014: Cai Guo-Qiang: The Ninth Wave, Power Station of Art, Shanghai

PDF-a JAITSI