Edukira zuzenean joan

Artea eta Txina 1989 ondoren: Munduaren antzerkia

katalogoa

Tehching Hsieh

Alexandra Munroe

Izenburua:
Tehching Hsieh
Egilea:
Alexandra Munroe
Argitalpena:
Bilbo: Guggenheim Bilbao Museoa, 2018
Neurriak:
29 x 24 cm
Orrialdeak:
171
ISBN:
978-84-95216-84-7
Lege gordailua:
BI 238-2018
Erakusketa:
Artea eta Txina 1989 ondoren: Munduaren antzerkia
Gaiak:
Artea. Merkatua | Kapitalismoa | Kontsumoa
Artelan motak:
Performance
Aipatutako artistak:
Tehching, Hsieh

53 Urtebeteko performancea 1978–1979 (One Year Performance 1978–1979)
Urtebeteko performancea 1980–1981 (One Year Performance 1980–1981)

Urtebeteko performancea 1981–1982 (One Year Performance 1981–1982)
Artea/Bizitza urtebeteko performancea 1983–1984 (Art/Life One Year Performance 1983–1984)
Urtebeteko performancea 1985–1986 (One Year Performance 1985–1986)
Tehching Hsieh, 1986–1999
Sei poster eta azalpenak ohol gainean muntatua, posterrak: 42,5 × 27,9 cm bakoitza, azalpenak: 27,9 × 21,6 cm bakoitza.
Hauen eskaintza: artista eta Sean Kelly, New York

 

Tehching Hsieh, artista performatibo taiwandar-estatubatuarra, 1974az gero bizi da New Yorken eta bertan ari da lanean. Erakusketa honen testuinguruan, haren lanak Txinatik kanpo lanean ari diren artisten eta Txinan bertan ari direnen arteko topaketak eragindako haustura-uneak errefraktatzen ditu. Hsiehren kasuan, Liburu estalki beltza izenekoaren orrietan gertatu zen topaketa hori. Pekinen argitaratu zuten 1994an Ai Weiwei, Xu Bing eta Zeng Xiaojun-ek, Feng Boyi-rekin elkarlanean, eta Marcel Duchamp-etik Zhang Peili-raino doazen artista kontzeptualen proiektuen eta testuen bilduma bat da, Tehching Hsiehri egindako elkarrizketa luze batekin eta bere bost Urtebeteko performance bakoitzaren deskribapenekin hasten dena.

1978tik 1986ra arte, urtebeteko iraupena zuten bost saio egin zituen Hsiehk, gorputz- eta gogo-erresistentzia ikaragarria eskatzen zutenak. Ia guztiz ezezaguna zen artista etorkin haren obrek New Yorkeko kritikaren onespena jaso zuten, arte performatiboaren historiako egitandirik harrigarriena eta sakonena zelakoan. Urtebeteko performancea 1978–1979 izenekoan, bere estudioan inpinitako zelda bakarti batean bizi izan zen artista, hitz egin, irakurri, irratia entzun, telebista ikusi eta idatzi gabe urtebetez. Urtebeteko performancea 1980– 1981 izenekoan, txartel bat zulatzen zuen orduro, eguneko hogeita lau ordutan, fitxatzeko erloju batean. Bere Urtebeteko performancea 1981– 1982 izenekoan, berriz, arlote baten moduan bizi izan zen Hsieh Manhattango kaleetan, sekula eraikin batean sartu gabe. Artea/Bizitza urtebeteko performancea 1983–1984 izeneko performancean, ia bi metro eta erdiko soka batez loturik, elkar ukitu gabe, bizi izan ziren urtebetez Hsieh eta haren lankide bat, Linda Montano artista. Bere bosgarren performancean (1985–1986), urtebete eman zuen Hsiehk arterik egin gabe, ikusi gabe, aipatu gabe, hartaz ezer irakurri gabe, hartan inolako modutan parte hartu gabe. Idatzizko azalpen baten bidez iragartzen zuen Hsiehk performance bakoitza, Fluxus mugimenduaren jarraibideen antzera, eta, Broadwayko iragarpenen modura, hiri osoko eraikinen alboetan kartelak itsasten zituen. Performance bakoitza bere buruaren argazki-sailekin dokumentatzen zuen; argazki prosaikoak izaten ziren, zuri-beltzean, bere ibilbidea eta denboran zehar jasandako aldaketa fisikoa adierazten zutenak, ilea luzatzen utzi zuela esate baterako. Ai Weiwei eta Xu Bing, New Yorken bizi zirelarik 1980ko hamarkadan, Hsiehren lagunak egin ziren eta beren mentoretzat hartzen zuten.

Bost performance haien bitartez, “arteari buruz hausnarketa egiteko prozesua”1 bera artelan bihurtzea zen Hsiehren asmoa. Berariazko arte-ekimen gisa antolatu zuen obra bakoitza, eta artea gorputzaren, kontzientziaren eta denboraren existentzia hutsaren baliokidea zela azaldu zuen. Kontzeptualismoarekin zuen parekotasuna agerian zegoen jada Taiwanen bere lehen performancea egin zuenetik, Jauzia (Jump Piece, 1973), zeinean bigarren solairuko leiho batetik salto egin baitzuen. Bere belaunaldi bereko beste artista performatibo batzuk bezala, nola diren Marina Abramović eta Ulay edo Chris Burden, Hsiehk ere, bere gorputza erabiliz, subjektibotasun ia bortitz eta sustraitik kontigente batekin eraso egiten die artea objektu bihurtzeari eta haren merkantilizazioari. 1960ko hamarkadan kapitalismoari, kolonialismoari eta modernotasunari egin zitzaizkion kritiketan oinarrituta, artista haiek zioten boterearen erakundeei, aurkezpen- eta esanahi-ideologiei eta kontrol eta laneko sistemei kontra egiteko tresna zela beren gorputza. Norberaren deian eusteko askatasuna esan nahi zuen askatasunak. Artistak dokumentazio sorgor bat erabiltzen zuen eguneroko bizitzako egintza arruntenak islatzeko, esate baterako, egileak bere koltxoian lo egitea Urtebeteko performancea 1978–1979 lanean, edo Urtebeteko performancea 1980–1981 izeneko obran 366 egunez orduro egindako argazkiak; dokumentazio horrek berebat lotzen du haren obra Adrian Piper bezalako artista fotokontzeptualekin, eta Urtebeteko performanceek, berriz, estetika durazionala deitu izan dena irudikatzen dute, Linda Montanoren eta Bill Viola-ren obretan ikusten den moduan, haien bideo guztiz motelek denbora material gisa erabiltzen baitute ikuslearengan autokontzientziazko gogo-egoera eragiteko. Artista gutxi izan dira Hsiehren adinako zehaztasun eta arretaz azaldu dutenak artearen eta bizitzaren arteko erabateko kohesioa.

Hsiehk ikaragarrizko eragina izan zuen Pekingo East Villageko arte-panoraman, Ai Weiweik eta Xu Bingek bideratuta. Artea hausnarketa-prozesu baten moduan ulertzeak, gorputza erresistentzia-esparru gisa erabiltzen zuen moduak, eta haren performancearen praktika eta argazki-dokumentazioak —bizitzen den eguneroko esperientziaren egintzarik oinarrizkoenak direlakoan—, inspiratu zuten East Villagekoen doktrina. Ma Liuming-ek, famatua egin zuen bazkari bat prestatu baitzuen hark kalean bere lagunentzat, guztiz biluzik (1994), honako hau idatzi zuen Liburu estalki beltza lanerako sarreran: “Egoera jakin batean ipinitako pertsona —espirituz eta haragiz— berez da artelan guztiz berezia. Estilo edo bitarteko jakin hau aukeratzen dut horixe delako nire ustez egiazko aukera bakarra”2.

Bere sail honetako azken performancerako, Tehching Hsieh, 1986– 1999, Hsiehk artea sortu zuen, baina agindu zuen ez zuela jendaurrean azalduko. Saila bukatu ondoren, berrogeita bederatzi urte bete zituenean, adierazi zuen: “Bizirik eutsi diot neure buruari”3. —AM [Alexandra Munroe]

[Itzultzailea: Rosetta;
Egokitzapena: Guggenheim Bilbao Museoa]

Oharrak

  1. Hemen aipatua: Adrian Heathfield, “Impress of Time”, hemen: Heathfield and Tehching Hsieh, Out of Now: The Lifeworks of Tehching Hsieh, Londres: Live Art Development Agency; Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 2009, 14. or. [itzuli]
  2. Ma Liuming, “Four Notes”, Kristen Loring (itzul.), hemen: Contemporary Chinese Art: Primary Documents, Wu Hung (arg.), Peggy Wang-ekin elkarlanean, New York: Museum of Modern Art, 2010, 188. or. Jatorrian honela argitaratua: “Biji siti”, hemen: Liburu estalki beltza, Zeng Xiaojun, Ai Weiwei eta Xu Bing (arg.), Zi Gong-ekin elkarlanean (Feng Boyi), Hong Kong: Tai Tei Publishing Company, 1994, 35. or. [itzuli]
  3. Tehching Hsieh, Tehching Hsieh, 1986–1999 kartela, 2000ko urtarrilak 1. Hemen ilustratua: Heathfield eta Hsieh, Out of Now, 315. or. [itzuli]

Erakusketa hautatuak

2009: The Third Mind: American Artists Contemplate Asia, 1860–1989, Solomon R. Guggenheim Museum, New York. Performance 1: Tehching Hsieh, The Museum of Modern Art, New York. 2012: São Pauloko Bienala: The Imminence of Poetics. 2013: Tehching Hsieh: One Year Performance 1980–1981, Ullens Center for Contemporary Art, Pekin. 2014: Tehching Hsieh: One Year Performance 1980–1981, Carriageworks, Sydney. Taiping Tianguo, A History of Possible Encounters: Ai Weiwei, Frog King Kwok, Tehching Hsieh, and Martin Wong in New York, e-flux, New York. 2015: Tehching Hsieh: One Year Performance 1980–1981, University Galleries, University of Nevada, Reno

PDF-a JAITSI