katalogoa
Mikroargazkigintza modelo, edergailu eta abstrakzio gisa
Kathrin Schönegg
- Izenburua:
- Mikroargazkigintza modelo, edergailu eta abstrakzio gisa
- Egilea:
- Kathrin Schönegg
- Argitalpena:
- Bilbo: FMGB Guggenheim Bilbao Museoa eta Editions du Centre Pompidou, 2021
- Neurriak:
- 22,5 x 30
- Orrialdeak:
- 350
- ISBN:
- 978-84-95216-93-9
- Lege gordailua:
- BI-01621-2021
- Erakusketa:
- Emakumeak abstrakziogile
- Gaiak:
- Artisautza | Argazkigintza | Enkoadraketa | Mikroargazkigintza | Artea eta pertzepzioa | Artea eta zientzia | Artea. Teoria | Artearen historia | Eragin artistikoa | Esperimentazio artistikoa | Sorkuntza artistikoa | Forma | Geometria | Kolorea | Simetria | Dekorazio-arteak | Erakusketak | Deutscher Werkbund elkartea | Ingurunea eta natura | Landareak | Arts et métiers graphiques aldizkaria | Alemania | Liburuak | Aenne Biermann | Martin Gerlach | Romanus Schmehlik | Ernst Haeckel | Erwin Quedenfeldt | Optika | Mikroskopioak | Kristalizazioa
- Mugimendu artistikoak:
- Arte Abstraktua | Ikuspegi Berria | Objektibotasun Berria
- Artelan motak:
- Alfonbrak | Kimigramak | Mikrofotogramak | Paper margotuak
- Aipatutako artistak:
- Albin-Guillot, Laure | Jacobi, Lotte | Thiemann, Elsa
Eskuarki, argazkigintza abstraktuaren sorrera artearen historiaren arabera berreraiki izan da1. Ez da gauza bera gertatu mikroargazkigintzarekin; izan ere, haren aplikazio-eremuak etengabe zabaldu ziren 1900etik aurrera: dokumentu zientifikoak, margolariek erabiltzeko modeloak, ehungintza-diseinurako motibo-errepertorioa, abangoardia eta gerraondoko artisten irudi autonomoak, etab.2 “Argazkigintza zientifikoa edo esperimentala ez da ezer berria; artearen esparruan erabiltzea [...] aurkikuntza modernoa da”3, irakur daiteke 1930ean, Arts et métiers graphiques aldizkarian, non mikroargazki zientifikoak eta artistikoak agertzen ziren, balio bera emanez biei. 1931n Laure Albin-Guillotek argitaratutako Micrographie Décorative lanak ageri-agerian jarri zuen zientzia artetzat hartzeko joera berri hori. Liburu hori artisautzarako egindako esperimentuen tradizioan kokatzen da, piktorialismoaren eta abangoardiaren arteko elkargunean. Bi korronte horiek abantaila atera zuten argazkigintza artistikotik kanpo zeuden askatasun-espazio formaletatik, abstrakzioaren prozedura gisa finkatu aurretik.
XIX. mendetik aurrera, txosten zientifiko eta irudiz lagundutako hitzaldi ugaritan azpimarratu zen irudi mikroskopikoen edertasuna4. Hala ere, artearen alorrean, liburu ilustratuaren bidez izan zuten sarbidea irudiok. 1899–04 bitartean, Ernst Haeckelen Naturaren forma artistikoak (Kunstformen der Natur) lana argitaratu zen, organismo mikroskopikoen kolorezko irudiez hornitua, eta, handik aurrera hasi ziren mikroargazkiak sartzen margolarien modelo-bildumetan, haiek beren errepertorio formala aberastera bultzatzeko. Landare eta lore, koral eta maskorrez gain, Martin Gerlachek gelatina-geruza intumeszenteen fototipia handituak aurkeztu zituen bere Formen mundua naturaren erreinuan (Formenwelt aus dem Naturreiche, 1902–04) lanean, “prestakin mikroskopikoetan oinarrituta berariaz egindako lehen ‘produktu artistiko’ benetakotzat” hartu zirenak5. 1900 inguruan, zenbait margolarik fotokimikaren akatsetan bilatu zuten inspirazioa, 1930eko hamarkadan kristalizazioaren fenomenoak Naturaren filosofia (Naturphilosophie) delakoaren inguruko eztabaidetan sartzen hasi eta gerraosteko argazki esperimentaleko kimigrametan zabaldu baino lehen.
Horrekin batera, mikroargazki abstraktuak egiten hasi ziren, tratamendu optikoak erabiliz. Alemaniako Werkbund elkarteak 1914an Kolonian antolatutako erakusketan, “Naturornament” (Ornamentu naturalak) atalean, mikroargazki zientifikoak jarri ziren ikusgai, batetik; eta, bestetik, Erwin Quedenfeldten kristalizazioaren printzipioari jarraituz errepikatutako motiboak ageri zituzten diseinuak. Romanus Schmehlikek, zeinak irudi zientifiko batzuk aurkeztu zituen Werkbundeko erakusketa horretan bertan, errepikapena eta isla baliatu zituen 1927an ere, “bitarteko optikoekin konposatutako mikrofotogramak” egiteko, “motibo simetrikoetan oinarrituta”6. Dekorazio-prozedura horiek arte aplikatuetara ere bideratzen ziren: alfonbrak, zoruak eta paper margotuak diseinatzeko modelo bezala erabili ziren, eta landare-motiboekin aberastu ziren, batez ere Elsa Thiemann eta Margaret Watkinsen lanetan, 1960ko hamarkadan “formaren teorian” (Gestaltungslehre) berriro agertu aurretik. Adibide horiek arte aplikatuetatik eta dekoraziotik datoz. Hala ere, Schmehlikekin kategoria-aldaketa bat gertatu zen, klixe zientifikoen forma zirkularra alde batera utzi —1914ko Werkbundeko erakusketako mikroargazkiak formatu horretan eginda zeuden— eta irudi-formatu angeluzuzenen alde egin zuelarik.
Laure Albin-Guillotek leku berezia du eremu horretan, neurri berean praktikatu baitzituen arte aplikatua eta arte autonomoa. Haren motiboak, Micrographie décorative lanean fotograbatu fantastiko gisa aurkeztuak, liburu-azalak, hauts-kaxak eta lanpara-pantailak apaintzeko erabili ziren7, eta Salon des artistes décorateurs erakusketan egon ziren ikusgai, 1929an8. Abangoardiako kanonetara ere egokituak, 1920ko hamarkadaren amaieran Ikuspegi Berria (Neues Sehen) mugimenduarekin agertu zen argazki zientifikoaren pertzepzio berri baten paradigma izan ziren. Ornamentazio-elementuen modeloak ez bezala, haien motibo erregularrak irudiaren mugetatik harago ere zabal baitzitezkeen, argazki horiek enkoadraketari esker lortzen zuten abstrakzio-erako efektua, eta markoaren barnean kopiatutako forma geometriko batzuen (zirkulua, triangelua, karratua) eta irudiaren formatu angeluzuzenaren arteko kontrastearen bidez berretsi ziren obra autonomo gisa. Prozedura horrek Objektibotasun Berria (Neue Sachlichkeit) mugimenduko lanen parean jarri zituen argazkiok; izan ere, mugimendu horrek errealismoa zeukan programatzat, baina efektu harrigarriak lortu zituen formalki abstrakziotik oso gertu zeuden hurbil-hurbileko ikuspegien bidez (Aenne Biermannen edo Lotte Jacobiren kristalen irudiak, kasurako). Obra horiek artearen bidea ireki zioten mikroargazkigintzari, zeinak arrakasta handia izan zuen gerraostean, obra autonomo gisa, argazkigintza subjektiboaren testuinguruan.
[Itzulpena: Rosetta Testu-Zerbitzuak, SL]
Oharrak
- Ikus, adibidez, Shape of Light: 100 Years of Photography and Abstract Art, erak. kat., Londres, Tate Modern, 2018; Gottfried Jager (ed.), Die Kunst der abstrakten Fotografie, Stuttgart, Arnoldsche, 2002; eta Abstrakte Fotografie, erak. kat., Bielefeld, Kunsthalle Bielefeld/Ostfildern-Ruit, Hatje Cantz, 2000.
- Ikus Kathrin Schonegg, Fotografiegeschichte der Abstraktion, Colonia, 2019, Walther, 150–220. or.
- Waldemar George, “Photographie. Visiondu monde”, Arts et métiers graphiques, 16. zk., 1930, 5–20 eta 131–61. or., hemen 154. or.
- Ikus Jules Girard, La Chambre noire et le microscope. Photomicrographie pratique, Paris, F. Savy, 1869, 69. or.
- Hugo Hinterberger, “Die Mikrofotografie im Dienste der Kunst”, Jahrbuch für Photographie und Reproductionstechnik, 1902, 192–95. or., hemen 194. or.
- Romanus Schmehlik, “Auf optischem Wege zu symmetrischen Mustern geordnete Mikrophotogramme”, Photographische Rundschau, 1927, 184. or.
- Ikus Delphine Desveaux, “Un art decoratif”, hemen: Laure Albin-Guillot: L’enjeu classique, erak. kat., Paris, Jeu de Paume/ La Martiniere, 2013, 103–23. or.
- Ikus Albin-Guillot, “Notes sur la photomicrographie”, (1929ko ekainean datatua), Arts et Métiers graphiques, “Photographie” zenbaki berezia, 16. zk., 1930eko martxoak 15, 164. or.