Emakumeak abstrakziogile

katalogoa

Irene Chou

Joyce Hei-ting Wong

1924, Shanghai (Txina) – 2011, Brisbane (Australia)

Irene Chou margolari Hong Kongeko New Ink Painting mugimenduko artista nagusietako bat izan zen. Estilo abstraktu dinamiko baten jabe, Txinako tintaz margotzeko modu berriak asmatu zituen. Paisaia metaforiko tradizionalak eta trazu kodetuak alde batera utzita, lengoaia pertsonal bat sortu zuen, lerro kaligrafiatuetatik eta forma biomorfikoetatik abiatuta. Hiztegi bisual berezi horrek Txinako pintura tradizionalean apenas landutako gaiak esploratu zituen, emakumeen esperientzia biologikoari, giza psikologiaren konplexutasunari eta kosmosaren bikaintasunari lotutakoak. Berezitasun kultural ororen gainetik nonahiko giza kondizioari datxezkion gai horiek artista garrantzitsuenetako bat bihurtu zuten Chou, XX. mendean Txinako tintaz egindako pinturaren abstrakzioaren bidez berrikuntzarekin konprometituta zeuden emakume artisten artean.

1949an, Txina kontinentaleko ezegonkortasun politikotik ihesi joandako beste herrikide asko bezala, Chou ere Hong Kongera erbesteratu zen, hiria —britainiarren inperio kolonialaren agindupean garai hartan— kultur goraldi zirraragarri baten epizentro bihurtzeko zorian zegoen une batean, Ekialdearen eta Mendebaldearen arteko gerraosteko bidegurutzean. Irene Chouk fauna eta flora tintaz eta kolorez margotzeko tokiko estiloa bereganatu zuen Lingnan Eskolan, surrealismoa, espresionismo abstraktua eta mendebaldeko artearen teoriak atzerriko argitalpenen bidez ezagutu aurretik. Kulturen konbergentzia hori energia-iturri sortzaile bihurtuta, ordura arteko bizi-esperientzia —Shanghaiko atzerriko kontzentsioetan igarotako haurtzaroak, gerra-urteetako migrazioek, ezkontzak eta amatasunak markatua— irudi bidez azaltzea erabaki zuen Chouk. 1960ko hamarkadan, bere aholkulari eta New Ink mugimenduaren aitzindari Lui Shou Kwan (1905–1998) margolariak tintazko pinturak abstrakziorako zuen potentziala ezagutarazi ziolarik, erritmoa eta mugimendua lerro bidez adierazteko aukerak aztertzen hasi zen Chou. Hala, sexuaren, haurdunaldiaren, erditzearen eta introspekzioaren mekanismoak gogorarazten dituzten forma biomorfiko jariakorrak irudikatuz adierazi zituen ikerketa horien ondorioak. Bere unibertso psikologikoaren irudikapenean, esferaren motiboaren aldeko hautua egin zuen Chouk.

1991n, iktus larri bat izan zuen, bere karrera ia bertan behera uztera behartu zuena, baina bere onera etortzea lortu zuen, qigong delakoaren praktikari esker (gorputz-energiaren zirkulazioa bizkortzen duen txinatar gimnasia modu antzinako bat da qijong). Gimnastika ariketa horien artean egin behar izaten zituen meditazio-aldi luzeek sorkuntza kosmikoarekiko eta Txinako filosofia metafisikoekiko interesa piztu zioten berriz ere. Australiara emigratu ondoren, Chouk berriz heldu zion margolaritzari, eta tamaina handiko lanak egin zituen, trazu zirkular indartsuak eta tinta-joko desinhibituak zerabiltzan teknika bat (berak asmatua) baliatuta: impact structural stroke (inpaktuzko trazu estrukturala). Tinta mugimendu katartiko batez proiektatzean zetzan teknika horrek zorizko elementu bat sarrarazten zuen sorkuntza-lanean. Chouren Unibertsoko pinturak (Universe Paintings) izeneko heldutasuneko lanak Txinako tintaren eta pintzelaren plastikotasunari loturik daude ezinbestean. Keinu-abstrakziozko obra horietan bat etorrarazten dira egitura eta espontaneotasuna subjektibotasunaren eta bizitzaren makrokosmosaren arteko harmonia espiritualaren bilaketan.

[Itzulpena: Rosetta Testu-Zerbitzuak, SL]

PDF-a JAITSI